Nauka transformuje Katowice – Bogucice – Zawodzie. Dokumentalny reportaż

W sobotę 15 czerwca spotykaliśmy się w Filii nr 16 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Katowicach podczas kolejnego wydarzenia z serii „Nauka transformuje Katowice”. Tym razem by poznać naukową stronę Zawodzia i Bogucic. Była i historia Zawodzia ukazana właśnie w naukowym kontekście.

 

Podczas wydarzenia „Nauka transformuje Katowice – Bogucice–Zawodzie” nie zabrakło pokazów eksperymentów, pasjonujących warsztatów i atrakcji dla ciekawych świata. Każdy znalazł coś dla siebie, niezależnie od wieku. Podczas imprezy odbył się pokaz naszego reportażu. Jego tematem była historia Zawodzia widziana przez pryzmat rozwoju nauki i edukacji w tej części Katowic.

Historia Zawodzia

Historię Zawodzia można opowiedzieć na różne sposoby. Na przykład przez historię rozwoju tutejszego przemysłu, zabudowy czy komunikacji. My opowiadamy ją poprzez historię nauki i edukacji. One w zdumiewający sposób splatają się z historią tej części Katowic.

Bogucice to dawna wieś o rodowodzie sięgającym średniowiecza.

– Historia Zawodzia zaczyna się od Bogucic. A historia Bogucic zaczyna się mniej więcej w XIII wieku – mówi Piotr Fuglewicz, przewodnik i autor książek.

Zawodzie powstało jako jej kolonia położona „za wodą”. Czyli rzeką Rawą. Ale w epoce przemysłowej punkt ciężkości, gospodarcze serce Bogucic przeniosło się już do Zawodzia. Przez Zawodzie poprowadzono linię kolejową. To dało impuls do jego rozwoju. Wyrazem wzrostu roli Zawodzia było wybudowanie właśnie tutaj siedziby gminy – ratusza. To dzisiejsza siedziba rektoratu Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

– Bogucicom i ich dzielnicy Zawodziu ratusz był potrzebny. Gmina się rozwijała, powstawał tu przemysł. Potrzebne było miejsce na zabrania Rady Gminy. Dlatego w 1911 roku zaprojektowano ten budynek. Następnie w kilkanaście miesięcy został wybudowany i w roku 1913 zaczął pełnić swoją funkcję – wyjaśnia dr hab. Alojzy Czech, profesor Uniwersytetu Ekonomicznego i autor publikacji o architekturze pierwszych obiektów uczelni – Tak było do 1924 roku, kiedy Bogucice z Zawodziem zostały inkorporowane do powstających wtedy tak zwanych Wielkich Katowic.

Nowoczesna szkoła w Zawodziu

100 lat temu, w 1924 roku, Bogucice wraz z Zawodziem przyłączono do Katowic. Jednak właśnie w okresie II Rzeczypospolitej miało to się zmienić. W tym czasie w Zawodziu działało tylko szkolnictwo podstawowe. Tak wówczas zwana szkoła powszechna. Miało ono w Zawodziu już długą tradycję. Pierwszą szkołę powszechną otwarto tu jeszcze w 1873 roku.

W roku 1937 nabrało nowego wymiaru. Oddano tu do użytku nowoczesny, modernistyczny gmach. A właściwie kompleks szkoły powszechnej nr 14 dla dziewcząt im. Królowej Jadwigi i nr 15 dla chłopców imienia króla Władysława II Jagiełły.

– To była niezwykle klasyczna, w sensie stylu modernistycznego, szkoła podstawowa. Wybudowana przez według projektu znakomitego architekta Leona Dietz d’Army, powstała z myślą o tym, by kilka szkół o kiepskich warunkach lokalowych, zastąpić szkołą niezwykle nowoczesną, dobrze doświetloną i z pracowniami – tłumaczy prof. Czech.

Wyższa uczelnia w Zawodziu

Kompleks szkolny szkół powszechnych im. Królowej Jadwigi i Króla Władysława Jagiełły po wojnie zmienił swoją funkcję.

– W Katowicach powróciły plany stworzenia z miasta ośrodka akademickiego – opowiada prof. Czech. – Nie powiodły się wprawdzie plany założenia w mieście Uniwersytetu Śląskiego. Za to reaktywowano Wyższe Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych. Z myślą o nim postanowiono wyremontować budynki dawnego ratusza i szkoły w Zawodziu. Notatki prasowe podkreślają tu ogromną inwencję ówczesnego wicewojewody Jerzego Ziętka, który wizytował osobiście, postępy robót, a jednocześnie umiejętnie zapewniał finansowanie akcji remontowej. I w ten sposób placówka akademicka będąca zalążkiem Uniwersytetu Ekonomicznego uzyskała swoją siedzibę w Zawodziu. Dla robotniczej dzielnicy (co też wówczas akcentowano) stanowiło to swego rodzaju nobilitację.

Po II wojnie światowej reaktywowana po wojnie WSNSG wprowadza się więc do dawnego ratusza oraz modernistycznego kompleksu dawnych szkół powszechnych Królowej Jadwigi i Króla Władysława Jagiełły. A następnie jej stan posiadania rozrasta się o kolejne budynki. Te budowane już w okresie PRL. W Zawodziu powstaje kampus uniwersytecki. Uczelnia przekształca się w Wyższą Szkołę Ekonomiczną, a następnie Akademię Ekonomiczną. Po czym wreszcie – już za czasów III RP, w 2010 r. – w Uniwersytet Ekonomiczny.

Uniwersytet Ekonomiczny – dziś i jutro Zawodzia

– 11 stycznia 1937 roku rozpoczęto nauczanie w prywatnym Wyższym Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych. Wtedy, w użyczonym obiekcie Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych, kilku nauczycieli kształciło kilkudziesięciu studentów na jedynym wówczas Wydziale Organizacji Przemysłowej – podkreśla  Marek Kiczka, rzecznik prasowy UE. – Dziś w Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach działalność naukowo-badawcza prowadzona jest przez ponad 450 nauczycieli akademickich w ramach pięciu wydziałów: Ekonomii, Finansów, Zarządzania, Informatyki i Komunikacji oraz Gospodarki Przestrzennej i Transformacji Regionów.

Rzecznik Uniwersytetu Ekonomicznego  w Katowicach wylicza, że obecnie mury 11 budynków wypełnia co roku gwar łącznie 10 tysięcy studentów, doktorantów, uczestników studiów podyplomowych i MBA. A także dzieci, młodzieży i seniorów w ramach programów edukacji ekonomicznej. I dodaje, że w swojej 87-letniej tradycji Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach wykształcił dotychczas ponad 145 tysięcy absolwentów. Są oni cenieni w kraju i za granicą.

CNTI – symbol rozwoju

Ostatnie lata to dalszy rozwój Uniwersytetu Ekonomicznego. To m.in. modernizacje dotychczasowych budynków. Ale przede wszystkim budowa prawdziwie futurystycznego w formie Centrum Nowoczesnych Technologii Informatycznych (CNTI) przy ul. Bogucickiej 5.

– Dynamiczny rozwój Uniwersytetu doskonale obrazuje budynek Centrum Nowoczesnych Technologii Informatycznych, który już na stałe wpisał się w tkankę miejską Zawodzia – mówi Marek Kiczka. – Od tej strony będzie on początkiem planowanej Zielonej Strefy Nauki, której oś stanowić ma zrewitalizowana i przywrócona do stanu naturalnego rzeka Rawa. Strefa ta ma powstać we współpracy trzech sąsiadujących uczelni: Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Politechniki Śląskiej i Uniwersytetu Śląskiego. A także Miasta Katowice i Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Zielona Strefa Nauki ma stworzyć naukowe i edukacyjne narzędzia poprawy jakości życia w mieście i regionie.

Uniwersytet Ekonomiczny zmienia oblicze Zawodzia. Jest centrum zachodzących tu przemian. Łączy historię z teraźniejszością i przyszłością.

 Zadanie współfinansowane z budżetu Miasta Katowice.