Skutki nadmiernego stosowania nawozów mineralnych

Nawożenie mineralne powinno być dopasowane do potrzeb konkretnych gatunków, ale także oparte o aktualne „zasoby” podłoża. Jakkolwiek brzmi to banalnie, takie podejście nie zawsze jest spotykane w uprawach profesjonalnych. Zarówno niedobór, jak i nadmiar składników pokarmowych jest niekorzystny dla roślin uprawnych, a bywa szkodliwy. Jakie ma konsekwencje przenawożenie? Jak temu zaradzić?

 

Rozwój roślin jest ograniczony przez czynnik, którego brakuje najbardziej. Czasem są to pierwiastki pokarmowe, zarówno makroelementy, jak i mikroelementy. W rezultacie ma to kolosalny wpływ na plonowanie. Jednocześnie jednak czynniki w nadmiarze również mogą spowodować problemy. Jakie?

Jakie są skutki przenawożenia roślin azotem?

Azot jest jednym z najważniejszych pierwiastków pokarmowych. Bierze udział w wielu procesach fizjologicznych zachodzących w roślinach. Wspomaga wzrost i jest głównym budulcem.

Nawozy azotowe to podstawa w uprawach rolniczych. Oczywiście muszą być odpowiednio stosowane. Ważne są nie tylko dawki, ale także właściwy termin stosowania. Nadmiar azotu powoduje ciągły przyrost masy zielonej. W rezultacie liście, pędy i inne części roślin są bardziej podatne na szkodniki, patogeny wywołujące choroby, uszkodzenia mechaniczne i niekorzystne czynniki zewnętrzne.

Zbyt późne zastosowanie może zmniejszyć mrozoodporność upraw, dotyczy to m.in. zbóż ozimych. Dlatego nawozy azotowe zwyczajowo stosuje się wiosną, najczęściej „na raty”, w 2-3 dawkach. Symptomem przenawożenia jest zbyt wybujały wzrost. W przypadku roślin, których plonem są owoce, znacznie wpływa na ich jakość, np. pomidory i truskawki są miękkie, słabiej przechowują się.

Za dużo nawozów mineralnych – jakie jeszcze ma konsekwencje?

„Więcej nie znaczy lepiej” – ta dewiza sprawdza się w przypadku nawożenia. Zbyt szczodre nawożenie czy aplikacja nawozów „na oko” jest nieopłacalna. Po pierwsze – generuje to koszty (większe zużycie), co ma wpływ na opłacalność produkcji roślinnej. Jednocześnie trzeba pamiętać, że poszczególne pierwiastki mogą wzajemnie unieczynniać się tworząc formy niedostępne dla roślin, a dodatkowo utrudniają pobieranie innych składników. Przykładem antagonizmu dwustronnego jest potas i magnez.

Przenawożona gleba to gorsze środowisko do rozwoju korzeni. Częściej dochodzi do niekorzystnego uaktywnienia się metali ciężkich. Przy niezrównoważonym nawożeniu i znacznym przekraczaniu dawek (nawozów zawierających sole i chlorki) w skrajnych sytuacjach może dojść do wystąpienia suszy fizjologicznej. To zjawisko, podczas którego roślina nie jest w stanie pobrać wody mimo jej dostępności. W normalnych sytuacjach woda przepływa zgodnie z gradientem stężeń, samorzutnie – z gleby do korzeni. Podczas suszy fizjologicznej dochodzi do zaburzenia równowagi stężeń między rośliną a roztworem glebowym.

Jak przeciwdziałać przenawożeniu?

Stosowanie nawozów w uprawach rolniczych i innych jest konieczne, bez tego nie można liczyć na optymalizację plonowania. Nawozy mineralne mają także wpływ na jakość plonu, a odpowiednio stosowane wspomagają odporność roślin na niekorzystne czynniki zewnętrzne – od atmosferycznych po choroby i szkodniki. Szeroką ofertę nawozów znaleźć można na stronie: https://osadkowski.pl/pl/oferta/nawozy/

Oczywiste jest, że nie należy rezygnować z tego elementu pielęgnacji, trzeba po prostu pozbyć się pewnych nawyków, a zabiegi wykonywać lepiej, w sposób przemyślany, w oparciu o wiedzę.

• Nawożenie trzeba opierać na podstawie profesjonalnej analizy gleby. To pozwoli precyzyjne oszacować niezbędne dawki nawozów.
• Dawki nawozów powinny być dostarczane umiarkowanie (przy orientacyjnym stosowaniu), nawożenie ma być zrównoważone, obejmujące różne makro- i mikroelementy. Dawki nawozowe często dzieli się, np. na 2-3 części.
• Tradycyjne nawożenie doglebowe warto wspomagać nawożeniem dolistnym. Daje szybsze efekty i ogranicza się ryzyko unieczynniania pierwiastków. Nawożenie dolistne jest najlepszym sposobem w przypadku wystąpienia objawów niedoboru konkretnych składników pokarmowych.
• W przypadku stwierdzenia dużego zasolenia podłoża wynikającego m.in. z nadmiernego nawożenia mineralnego sposobem na ochronę upraw jest obfite podlewanie (wymywanie soli).
• Nawożenie nawozami wapniowymi, które nie tylko dostarczają cennych składników pokarmowych, ale także regulują pH i mają wpływ na pobieralność pozostałych pierwiastków nie powinno być łączone z innymi metodami nawożenia. Należy zachować przynajmniej kilka tygodni odstępu. Mieszanie jest niewskazane.
• Warto korzystać z nawozów specjalistycznych, które działają jako aktywatory gleby i mają pozytywny wpływ na strukturę.

Od wysokości nawożenia zależy wysokość plonu, jednak zasada działa do pewnej granicy, której nie powinno się przekraczać. Jednocześnie zoptymalizowanie nawożenia ma pozytywny wpływ na jego jakość.

źródło: artykuł partnera