Ostatni dzwonek dla rodziców. Te dwa dni wolnego przepadną, jeśli nie zareagujesz do sylwestra
Koniec grudnia to dla wielu pracowników czas gorączkowego domykania projektów, ale dla rodziców dzieci do 14. roku życia to przede wszystkim ostatnia szansa na skorzystanie z dodatkowego przywileju. Mowa o dwóch dniach opieki nad dzieckiem, które w przeciwieństwie do klasycznego urlopu wypoczynkowego nie przechodzą na kolejny rok. Jeśli nie wykorzystasz ich do 31 grudnia, przepadną bezpowrotnie.
Czym jest „opieka na dziecko” (art. 188 Kodeksu pracy)?
Zgodnie z aktualnymi przepisami, każdemu pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze:
- 16 godzin lub
- 2 dni.
Co niezwykle istotne, prawo to jest niezależne od stażu pracy czy wymiaru przysługującego nam urlopu wypoczynkowego. Jest to dodatkowy czas, za który pracownik zachowuje pełne prawo do wynagrodzenia.
Dlaczego musisz się spieszyć?
W polskim prawie pracy funkcjonuje pojęcie „urlopu zaległego”, który możemy wykorzystać do końca września kolejnego roku. Ta zasada nie dotyczy jednak opieki z art. 188 kp. Opieka na dziecko jest uprawnieniem rocznym. Jeśli do sylwestra nie złożysz wniosku i nie wykorzystasz tych dni, Twój „licznik” 1 stycznia 2026 roku po prostu się zresetuje. Nie otrzymasz za te dni ekwiwalentu pieniężnego, ani nie doliczysz ich do przyszłorocznej puli.
Najważniejsze zasady w pigułce:
- Limit na rodziców: Dwa dni (lub 16 godzin) przysługują na rodzinę, a nie na każde dziecko z osobna. Jeśli oboje rodzice pracują, muszą się nimi podzielić (np. po jednym dniu dla każdego) lub jedno z nich może wykorzystać całość.
- Dni czy godziny? Przy składaniu pierwszego wniosku w danym roku kalendarzowym musisz zdecydować, czy chcesz korzystać z opieki w dniach, czy w godzinach. Rodzice często wybierają godziny, co pozwala np. wyjść 2 godziny wcześniej na jasełka czy wizytę u lekarza.
- Wiek dziecka: Prawo do opieki wygasa z dniem, w którym dziecko kończy 14 lat. Jeśli Twoja pociecha miała 14. urodziny w trakcie 2025 roku, wciąż możesz wykorzystać te dni, o ile zrobisz to przed końcem grudnia.
- Wniosek: Pracodawca nie ma prawa odmówić udzielenia tego wolnego, o ile wniosek został złożony prawidłowo. W większości firm odbywa się to już za pomocą systemów elektronicznych.
Jak zaplanować ostatnie dni roku?
Biorąc pod uwagę, że tegoroczny grudzień obfituje w dni wolne, wykorzystanie pozostałych 16 godzin opieki może pozwolić na przedłużenie noworocznego odpoczynku bez uszczuplania przyszłorocznego urlopu. Warto sprawdzić w dziale kadr lub w systemie HR, czy w Twojej puli wciąż widnieją niewykorzystane godziny.
Pamiętaj: Pracodawca nie może zmusić Cię do wykorzystania tego wolnego, ale to w Twoim interesie leży, by ten benefit nie „wyparował” wraz z wybiciem północy w sylwestra.
