Barbórka. Kult Świętej Barbary rozpoczął się w Tarnowskich Górach

Barbórka, to tradycyjne święto górnicze obchodzone w dniu św. Barbary – patronki dobrej śmierci i trudnej pracy. Poza górnikami tego dnia świętują przedstawiciele pozostałych zawodów związanych z wydobywaniem zasobów z ziemi, głównie paliw kopalnianych.

 

Barbórka to święto kojarzące się z grudniem, górnikami i hutnikami. Skąd się wzięło i kiedy miało swój początek?

Legenda głosi, że kiedy ojciec Barbary dowiedział się, że jego córka została chrześcijanką, wpadł w złość. Dziewczyna uciekła z wieży, gdzie więzili ją rodzice i pobiegła w kierunku pobliskich skał. Uciekając modliła się do Boga i prosiła go o ratunek. Między skałami Barbara znalazła podziemną pieczarę, w której udało się jej ukryć. Mimo wszystko została schwytana i skazana na ścięcie.

Przez swoją męczeńską śmierć Święta Barbara była początkowo uznawana za patronkę „dobrej śmierci”. Zwracali się do niej ludzie, których życie było zagrożone np. żołnierze i ludzie morza, a także osoby pracujące w górnośląskim przemyśle, czyli górnicy i hutnicy.

Historia Barbórki

Historia Barbórki sięga połowy XVIII wieku – właśnie wtedy zaczęto organizować pierwsze tego typu uroczystości w okręgu wydobycia rud ołowiowo-srebrowych w Tarnowskich Górach.

Kult popularny wśród górników zatwierdził specjalną Bullą Papieską papież Benedykt XV. Wydarzyło się to w 1747 roku i właśnie wtedy istnieć zaczęło Tarnogórskie Bractwo Świętej Barbary.

– Bulla papieska została została ogłoszona w Tarnowskich Górach, w sierpniu. Przed wiekami obchody miały miejsce w środku lata, dopiero późniejsza tradycja związana z górnictwem węgla kamiennego umieściła to święto w grudniu – mówi Rafał Ludwikowski, Dział Historii Muzeum w Tarnowskich Górach.

Zobacz także: Barbórka w środku lata w Tarnowskich Górach

https://tvs.pl/tv/weekend-z-tvs-tarnowskie-gory-i-barborka-w-srodku-lata/

Na początku Barbórka była wyłącznie świętem religijnym. Od 1800 roku wprowadzono w Europie związane z 4 grudnia zwyczaje. Jednym z nich było zrywanie tzw. gałązek św. Barbary – w niektórych miejscach gałązki wiśni lub forsycji miały oznaczać dobrobyt.

W kopalni Rauris w Alpach górnicy otrzymywali od ludzi tzw. chleb świętej Barbary, wypiekany z ciasta piernikowego. W innych kopalniach na terenach niemieckich, zapalano w sztolniach światło mające chronić pracujących pod ziemią przed nagłą śmiercią.

Barbórka w Polsce również od samego początku miała głównie religijny charakter. Dlatego też władze PRL wprowadziły bardziej świecki charakter obchodów i święto Barbórki stało się obchodami Dnia Górnika.

Autor: AS