Czy mogę wziąć urlop, kiedy chcę? Na zasadach art. 152 kodeksu pracy, każdemu pracownikowi przysługuje niezbywalne prawo do urlopu wypoczynkowego.
Cechami tego urlopu jest to, że jest płatny, coroczny i nieprzerwany. Kodeks przewiduje dwa okresy, które pracownik wykorzystuje w ramach urlopu. 20 dni urlopu, które przysługują za okres zatrudnienia mniejszy niż 10 lat, oraz 26 dni urlopu, analogicznie za okres co najmniej 10 lat.
Co istotne, pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu pracownikowi w roku, w którym uzyskał do niego prawo. Na wniosek pracownika ilość dni urlopowych do wykorzystania może zostać podzielona na części. Ważne jest to, aby jedna część trwała minimum 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Często dzieje się tak, że pracodawca ustala plany urlopowe uwzględniające wnioski pozostałych pracowników. Takie plany nie wynikają jednak z ustawowego obowiązku. Mają one na celu sprawne funkcjonowanie danej organizacji.
Pracodawca może przesunąć urlop pracownika ze względu utrzymanie danego trybu pracy. Kodeks daje możliwość także odwołania pracownika z urlopu. Pracodawca ma jednak obowiązek pokryć wszelkie koszty z tym związane, np. podczas przebywania pracownika za granicą (opłata za loty, hotel).
Niewykorzystany urlop w danym roku pracownik może wykorzystać najpóźniej do 30 września następnego roku.
Urlop na żądanie
Pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi urlopu na żądanie do czterech razy w danym roku – urlop ten jest płatny i co ważne nie zmniejsza liczby dni urlopu wypoczynkowego. Tego rodzaju urlop został przewidziany w związku z nagłymi sytuacjami osobistymi pracownika – np. choroba dziecka.
Mimo obowiązku pracodawcy w tym aspekcie, warto podkreślić, że nie ma on charakteru bezwzględnego. Z wyroku Sądu Najwyższego w tej kwestii wynika, że pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby szkodę interesów w danym zakładzie pracy.
Pracownik urlop na żądanie zgłasza najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Przepisy nie regulują ściśle formy złożenia wniosku, więc może zostać on złożony, m.in. w formie pisemnej, ustnej, telefonicznie czy mailowo.
Urlop okolicznościowy
Pracownikowi przysługują dwa dni urlopu okolicznościowego w następujących sytuacjach – ślub pracownika, urodzenie się jego dziecka lub zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub też jego dziecka, matki, ojca, ojczyma lub macochy.
Kolejny dzień wolny w ramach urlopu okolicznościowego przysługuje pracownikowi w przypadku ślubu dziecka lub też zgonu siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka oraz innej osoby, która pozostawała na utrzymaniu lub pod jego bezpośrednią opieką.
Następne dwa dni wolnego przysługują w ramach opieki nad dzieckiem do 14 roku życia.
Opisane wyżej kwestie dotyczą osób zatrudnionych na umowę o pracę. Osoby zatrudnione na umowie zlecenie nie są objęte regulacjami Kodeksu pracy a Kodeksu cywilnego. W związku z powyższym nie przysługuje im prawo do urlopu wypoczynkowego, chyba, że taki zapis wynika bezpośrednio z umowy.
