Sukcesem zakończyły się testy eksperymentalnej metody SinStop. Jej celem było ograniczenie zakwitów złotej algi i śnięć ryb w Kanale Gliwickim. Podczas dwumiesięcznych badań zaobserwowano jednoznacznie pozytywny efekt zaproponowanego rozwiązania. Nie stwierdzono też negatywnego wpływu preparatu na organizmy zwierzęce. Zastosowanie tej metody na szeroką skalę może znacząco obniżyć ryzyko kolejnych katastrof ekologicznych. Raport IMGW.
Problematyczny glon
Zjawisko śnięcia ryb w rzekach i zbiornikach wodnych stało się w ostatnim czasie ogromnym problemem środowiskowym i społecznym. Badania przeprowadzone przez naukowców i organizacje rządowe wykazały, że jedną z głównych przyczyn tego zjawiska jest glon Prymnesium parvum, zwany złotą algą. Specyficzny metabolizm tego gatunku, przejawiający się wytwarzaniem prymnezyny – silnej toksyny, prowadzi przy dużych zakwitach do śnięcia ryb. Aby przeciwdziałać temu zjawisku, zawiązano interdyscyplinarny zespół naukowców i ekspertów, który we współpracy z PGW Wody rozpoczął prace mające na celu rozwiązanie problemu. Pierwszym zadaniem było przeprowadzenie testów innowacyjnego preparatu SinStop – naturalnego środka na bazie związków krzemu.
Dwa etapy badań
Eksperyment realizowano dwuetapowo w obrębie śluz Sławęcice i Rudziniec na Kanale Gliwickim. W pierwszym etapie przetestowano 12 wariantów technologicznych, w skali pół-technicznej, wraz z powtórzeniami i próbą kontrolną – łącznie analizy prowadzono na 22 zbiornikach badawczych o objętości 1000 litrów. W drugim etapie określono skuteczność wytypowanych wariantów w warunkach operacyjnych. W tym celu zalano dwie śluzy Kanału Gliwickiego – w jednej zastosowano technologię SinStop, druga stanowiła tzw. próbę kontrolną. W trakcie badań oceniano skuteczność działania preparatu w zwalczaniu zakwitu komórek P. parvum, jego wpływ na podstawowe parametry jakościowe wody oraz zdolności do inicjowania rozwoju zooplanktonu. W warunkach operacyjnych dodatkowo sprawdzano wpływ metody na stan populacji ryb w testowanych zbiornikach.
SinStop – metoda na złotą algę
Przeprowadzone badania dały jednoznacznie pozytywne efekty zastosowania metody SinStop. Średnia liczba śniętych ryb w komorze kontrolnej w trakcie eksperymentu osiągała wartość 68,8 dziennie. W próbach, gdzie użyto preparatu udało się zredukować tą wartość aż o 93 proc. Ponadto spośród ryb umieszczonych w pułapkach w obrębie próby badanej nie zaobserwowano żadnego śnięcia. Ze zbiornika odławiano również żywe okazy ryb, które nie wykazywały żadnego negatywnych symptomów – ani behawioralnych, ani zdrowotnych. Niezwykle ważną obserwacją w trakcie eksperymentu był wzrost liczebności zooplanktonu (Rotifera i Entomostraca) oraz larw mięczaków (Mollusca) w wodzie, do której zaaplikowano badany preparat. Organizmy te stanowią wskaźnik dobrostanu wód, co w praktyce oznacza, że opracowana metoda nie tylko przyczynia się do bezpośredniego ograniczanie ryzyka zakwitu, ale także prowadzi do inicjacji procesów autonaprawczych (zjawisk samooczyszczania się środowiska wodnego).
Zarówno w warunkach pół-technicznych, jak i operacyjnych obserwowano znaczącą poprawę fizycznych i chemicznych parametrów wody, połączoną z redukcją liczebności złotej algi. W warunkach operacyjnych już po 3 dniach procesu osiągnięto redukcję populacji P. parvum o 92 proc. w odniesieniu do próby kontrolnej. Zaobserwowany efekt działania preparatu polegał nie tylko na selektywnej redukcji populacji, ale również zapewniał graniczenie jej rozwoju, co w kontekście prewencji zakwitu ma ogromne znaczenie.
Ostatecznym potwierdzeniem skuteczności działania metody był brak obecności toksyn w przesączu wody traktowanej badanym preparatem. Analiza zawartości toksyn na sączkach wykazała natomiast wyraźny wzrost zawartości oznaczanych związków w próbie kontrolnej w odniesieniu do próby badanej, w której to obserwowano jedynie śladowe ilości. W efekcie oznacza to, iż badana metoda przyczyniła się do spadku stężenia toksyn w środowisku próby badanej.
Raport IMGW
Jak pokazują wyniki badań, zastosowanie preparatu SinStop bezpośrednio ograniczyło rozwój zakwitu wody oraz glonów P. parvum, tym samym chroniąc populację ryb w testowanym zbiorniku, ale również zainicjowało naturalne procesy samooczyszczania wody. Testowana metoda jest bezpiecznym i skutecznym sposobem walki ze śnięciem ryb oraz ogółem zjawisk określanych jako eutrofizacja wody. Brak negatywnych efektów środowiskowych połączony z wysoką skutecznością działania metody sugeruje, że jest to obecnie jedyna dostępna technologia łącząca w sobie szereg opisanych powyżej zalet i nie wywołująca żadnych rozpoznanych negatywnych efektów.
