Czas rozpocząć w Polsce sezon na grzyby! Zanim wybierzesz się na przyjemną wycieczkę do lasu, sprawdź, czy potrafisz rozpoznać trujące grzyby.
W Polsce trwa kolejny sezon na grzyby. Z roku na rok grzybobranie zyskuje coraz większą popularność. Piesze spacery po lesie nie dość, że są przyjemne, to przynoszą korzyści w postaci pysznych, leśnych smakołyków. Grzyby można wykorzystać w wielu daniach – zobacz najciekawsze potrawy z wykorzystaniem grzybów.
Przed grzybobraniem warto uzbroić się jednak w znajomość gatunków grzybów, aby wiedzieć, które z nich są omijać szerokim łukiem. Spacerując po lesie, z pewnością napotkamy wiele imponujących, kolorowych grzybów. Niestety zaufanie pięknemu wyglądowi grzyba może skończyć się źle.
Grzyby dzielą się na jadalne, które bez obaw możemy spożyć, oraz trujące i niejadalne. Spożycie grzybów niejadalnych poskutkuje niemiłymi odczuciami żołądkowymi, niestrawnością i ogólnym osłabieniem, z kolei spożycie grzybów trujących może być dla nas tragiczne w skutkach – może zakończyć się nawet śmiercią.
Jak uniknąć zatrucia grzybami?
Nie znasz – nie zbieraj!
Najprostsza, najskuteczniejsza metoda podczas grzybobrania. Pamiętaj jednak, że nawet, jeśli wydaje ci się, że znasz danego grzyba – przed spożyciem warto jest się upewnić. Jeśli nie jesteś specjalistą w zakresie grzybobrania, możesz poprosić o towarzystwo kogoś doświadczonego lub zaopatrzyć się w kieszonkowy atlas grzybów.
Uważaj na blaszki pod kapeluszem
To podstawowa zasada podczas grzybobrania – wszystkie śmiertelnie trujące grzyby mają blaszki pod kapeluszem (ta zasada nie dotyczy jednak kurek oraz kani). Jednym z prostych sposobów jest także przełamanie kapelusza lub trzonka i posmakowanie go. Gorzki smak oznacza, że grzyb jest trujący.
Zbieraj wykształcone grzyby
Dzięki temu, że grzyb jest wykształcony w pełni, będziesz mógł go rozpoznać po wszystkich charakterystycznych cechach. W przypadku niewykształconego grzyba istnieje ryzyko, że cecha charakterystyczna nie jest jeszcze widoczna – nietrudno o pomyłkę.
Nie zbieraj od razu po ulewie
Mokra ściółka po ulewnym deszczu jest idealnym warunkiem do rozwoju pleśni na grzybach i ataków insektów.
Poznaj najpopularniejsze gatunki
Warto uzbroić się w wiedzę dotyczącą najpopularniejszych gatunków grzybów występujących w Polsce. Wiele z nich ma swoich niejadalnych sobowtórów i to właśnie ich pomyłka najczęściej jest dla człowieka tragiczna w skutkach.
Tych grzybów nie pomyl!
Pieczarka i muchomor jadowity
Warto zwrócić uwagę na blaszki. Jadalna pieczarka ma je w kolorze brązowym (ciemnieją wraz z wiekiem grzyba). Trujący muchomor jadowity ma blaszki w kolorze białym i inny kształt – jest bardziej strzelisty i stożkowaty, niż przysadzista pieczarka polna.
Kurka i lisówka
Szkopuł tkwi w szczegółach – jadalna kurka charakteryzuje się jędrnym, grubym trzonkiem oraz sztywną blaszką. Jej trujący odpowiednik ma wiotki trzonek oraz bardzo delikatną blaszkę.
Kania i muchomor zielonawy sromotnikowy
Jadalna kania jest duża, ma ruchomy pierścień na trzonie, jej kapelusz się łuszczy. W opozycji stoi bardzo niebezpieczny, śmiertelnie trujący muchomor zielonawy, którego trzon jest gładki, a pierścień nieruchomy.
Borowik i goryczak żółciowy
Jadalny borowik posiada śliski kapelusz o szaro- lub czerwonobrązowej barwie, z kolei niejadalny goryczak żółciowy ma mniejszy kapelusz pokryty meszkiem, a jego trzon pokryty jest siatką w zgniłozielonym kolorze.
Najpopularniejsze jadalne grzyby
Borowik szlachetny (prawdziwek)
Charakteryzuje go duży, mięsisty kapelusz, którego średnica wynosi od 6 do 25 cm. Kapelusz ma różne odcienie brązu, z kolei od dołu może być żółto-zielony lub biały. Trzon prawdziwka jest biały. Po przekrojeniu miąższ tego grzyba nie zmienia barwy i pachnie przyjemnie.
Maślak sitarz
Ten grzyb posiada szeroki kapelusz o średnicy 5-15 cm w kolorze brązowym, który okryty jest lepiącą się skórką. Trzon jest jasnożółty i posiada charakterystyczny pierścień.
Podgrzybek brunatny (borowik brunatny)
Kapelusz borowika brunatnego ma średnicę od 3 do 15 cm, jest w kolorze ciemnobrązowym na powierzchni, od spodu posiada wyraźne rurki w kolorze jasnej żółci. Trzon grzyba jest masywny, gruby, o średnicy od 4 do 12 cm. W uszkodzonych miejscach kolor trzonu staje się zielononiebieski.
Maślak zwyczajny
Kapelusz maślaka ma średnicę 4-12 cm, jest ciemnobrązowy (czasem żółtobrązowy). Skóra jest lepka i błyszcząca, daje się łatwo oddzielić od miąższu. Osadzony jest na twardym i pełnym trzonie o wysokości 3-11 cm i grubości 1-2,5 cm. Miąższ ma białożółtawy kolor o przyjemnym smaku i zapachu.
Koźlarz babka
Kapelusz koźlarza dochodzi do 20 cm średnicy, ma barwę od jasnobrązowej do ciemnobrązowej. Grubość trzonu jest do 3,5 cm, wysokość do 17 cm. Trzon w kolorze białym pokryty jest licznymi, ciemnobrązowymi lub czarnymi kosmkami.
Najpopularniejsze niejadalne i trujące grzyby
Muchomor zielonawy sromotnikowy – śmiertelnie trujący!
Posiada kapelusz o średnicy 5-15 cm, głabki, przy brzegu prążkowany w kolorze zielonkawym, szarozielonym, na brzegu zwykle jaśniejszym. Skórka łatwo daje się ściągnąć. Trzon ma wysokość do 15 cm i grubość do 2 cm. Miąższ jest biały i nie zmienia koloru po przełamaniu. Blaszki są gęste i białe.
Muchomor jadowity – śmiertelnie trujący!
Kapelusz ma średnicę 6-10 cm, jego powierzchnia jest gładka, sucha i jedwabista, kolor biały (na wierzchu bladożółty). Blaszki są białe i gęsto ustawione. Trzon 8-12 cm, o cylindrycznym kształcie. Miąższ jest biały i kruchy, nie zmienia koloru po przełamaniu.
Muchomor plamisty – silnie trujący
Kapelusz o średnicy 4-12 cm w kolorze brązowoszarym, brunatny bądź brązowożółtym, pokryty białymi łatkami. Blaszki są gęsto ułożone i białe. Trzon ma wysokość 5-15 cm i grubość 1-2 cm, biały. Miąższ jest biały i kruchy.
Muchomor czerwony – trujący
Kapelusz o średnicy do 20 cm o gładkiej powierzchni i charakterystycznym, czerwonym kolorze, pokryty białymi łatkami. Blaszki są białe bądź bladożółtawe, brzuchate i gęsto ustawione. Miąższ jest biały, kruchy, nie zmienia koloru po uszkodzeniu, nie posiada zapachu i ma bardzo łagodny smak.
(Marlena Borczyk)
