Tylko w ciągu ostatnich sześciu lat w Jaworznie zamieszkało blisko 200 chomików europejskich, które są zagrożone wyginięciem. W ostatnich dniach wypuszczonych na jaworznickich polach zostało kolejnych 30 gryzoni.
Przy okazji wsiedlania gryzoni, grupa wolontariuszy przeczesuje również pola w okolicy Wilkoszyna oraz Cezarówki na których wypuszczane są gryzonie, i inwentaryzuje chomicze nory.
Projekt ochrony realizowany jest we współpracy i pod nadzorem Zakładu Zoologi Systematycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pozytywną opinię na temat zaproponowanej formy ochrony wydał Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Katowicach. Ministerstwo Środowisko w 2016 r. opracowało krajowy program ochrony tego gatunku dla całego kraju.
Program ochrony chomika europejskiego w Jaworznie jest pierwszym w Polsce projektem tego typu. Ochrona chomika europejskiego prowadzona jest we współpracy z rolnikami uprawiającymi obszary na których występuje ten gatunek. Na dzień dzisiejszy populacja jest na skraju wymarcia, więc nie ma mowy o szkodach w uprawach.
Chomik europejski jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. Objęty jest krajowymi i międzynarodowymi aktami prawnymi, uznającymi ten gatunek za ściśle chroniony, wymagający ochrony czynnej oraz zakazującymi pogarszania stanu lub niszczenia terenów rozrodu lub odpoczynku. Od 2000 r. populacja jaworznickich chomików europejskich była systematycznie obserwowana. W 2010 r. stan populacji określono jako zły. Badania prowadzone w 2014 i 2015 r. wykazały, że bez interwencji populacja wyginie.
Niestety dalej pokutuje nieprawdziwe przekonanie, że chomik europejski jest szkodnikiem. To zaszeregowanie pojawia się w jednym z opracowań przyrodniczych z 1866 r. gdzie został sklasyfikowany jako „szkodnik średnio znaczący”.
Na wielu obszarach, w szczególności tam, gdzie uprawia się warzywa ta opinia pokutuje do dzisiaj. Jednak wraz z poznawaniem mechanizmów rządzących środowiskiem zmieniło się podejście człowieka do wielu gatunków, w tym także do chomika europejskiego. Dzisiaj zachowanie bioróżnorodności (rozumianej jako zróżnicowanie życia na wszelkich poziomach jego organizacji) uznawane jest za podstawowy element ochrony środowiska.
Obecnie chomik europejski uznawany jest za „gatunek parasolowy”, który zapewnia ochronę polom uprawnym wraz z zamieszkującymi je gatunkami. W 1995 roku w Polsce został on uznany za gatunek chroniony. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt wymienia go wśród gatunków objętych ochroną ścisłą, z zaznaczeniem że wymaga ochrony czynnej (jak np. żubr, nietoperze itp.).
Źr. i foto: UM Jaworzno
