Tarnowskie Góry: rezerwat w parku wzbudza kontrowersje

W Tarnowskich Górach na terenie Parku Repty ma powstać rezerwat przyrody. Miejsce jest wyjątkowe ze względu na swoja florę i faunę oraz przez to, że od lat jest ulubionym miejscem spacerowym i wypoczynkowym mieszkańców powiatu tarnogórskiego. Plany utworzenia rezerwatu spotkały się ze sprzeciwem kilku osób, które za pośrednictwem Internetu szukają poparcia mieszkańców.

Park w Repecki to XIX-wieczny park krajobrazowy o powierzchni ok. 200 ha położony na terenie Tarnowskich Gór oraz gminy Zbrosławice. Większość parku wpisana została do rejestru zabytków nieruchomych i stanowi część zespołu przyrodniczo-krajobrazowego o nazwie „Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”.

W parku zachowały się tu zespoły leśne buczyn, grądów i łęgów z fragmentami wilgotnych łąk i szuwarów. Odnotowuje się również obecność kilkunastu gatunków roślin i zwierząt chronionych. Dlatego Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, ale również lokalni przyrodnicy postanowili zaproponować utworzenie w tym miejscu rezerwatu. Ma być jednak wyjątkowy, bo o wyjątkowych cechach użyteczności publicznej.

• Nie planujemy, aby był to rezerwat zamknięty. Na pewno z uwagi na społeczną rolę i wykorzystanie tego miejsca, musi on pozostać otwarty dla mieszkańców. Natomiast formułę udostępnienia częściowo zaproponowaliśmy, mapę ścieżek i ich wariantów będziemy poddawać konsultacjom tak, żeby nie utrudniać dostępu mieszkańcom do tego miejsca. To też obiekt objęty ochroną UNESCO, więc to wszystko będzie nam przyświecać w procesie tworzenia rezerwatu – mówiła Natalia Zapała, rzecznik prasowy RDOŚ.

RDOŚ podkreśla wyjątkową role tego miejsca dla lokalnej społeczności, dlatego z punktu widzenia mieszkańców korzystających z najbardziej uczęszczanych miejsc i ścieżek nic się nie zmieni. Ograniczenia dostępu do parku dotyczyć będą tej części, która jest bardziej „dzika” i użytkowana rzadziej, a gdzie znajdują się siedliska kwaśnej buczyny. Tego najbardziej obawiają się autorzy petycji przeciw utworzeniu rezerwatu. W petycji przeczytać można m.in.

„Mając w pamięci, co zmieniło się po powiększeniu rezerwatu Segiet w 2023 r., nasze obawy nie są bezpodstawne. Zmiany zaczęto wprowadzać po rozszerzeniu rezerwatu, bez informowania i konsultacji społecznych. Należy tu wymienić:

• likwidację ławek w otulinie rezerwatu, miejsca piknikowego przylegającego do rezerwatu, dostępu do miejsc zwanych: „Kazik”, „Badyhause”,
• likwidację dróg i ścieżek,  które istniały od co najmniej 30 lat.

Park w Reptach spełnia większy wachlarz funkcji niż Segiet, dlatego sama potencjalna ochrona wartości przyrodniczych nie powinna być jedynym kryterium dla wydania tej decyzji. Zważywszy, że park ma się dobrze i nie wykazano zagrożenia dla występującego tam ekosystemu (prezentacja podczas spotkania z 14.02.2025 r. w Tarnowskich Górach), zatem taka radykalna zmiana nie wydaje się zasadna i jest niekorzystna dla mieszkańców.”

W swoim stanowisku do naszej redakcji jeden z autorów Marcin Kurzacz wskazuje także na:
„Stworzenie rezerwatu spowoduje, że przestrzeń dla wszelakich aktywności zostanie mocno ograniczona. Dodam, że skutki mogą być negatywne dla lokalnej społeczności gdyż ta decyzja będzie definitywna i nieodwracalna. Już teraz widzimy, że sprawność fizyczna naszego społeczeństwa jest w bardzo złym stanie i ciągle się pogarsza. Wyraźnie wskazują na to analizy ministerstwa zdrowia. Dla samych mieszkańców Rept Śląskich, których ta zmiana najmocniej dotknie, byłby to 2-gi rezerwat, z którym by sąsiadowali, więc naturalnie zostanie zmniejszona przestrzeń dostępna na uprawianie różnego rodzaju aktywności. – napisał Marcin Kurzacz

Z tymi argumentami stanowczo nie zgadza się Wojciech Sutor z fundacji Srebrne Buki, która lobbuje za tym by w parku Repeckim powstał rezerwat. Jego zdaniem Park ma charakter unikatowy, a zachowane tutaj okazy grzybów i roślin, zwłaszcza drzewostanu trzeba chronić za wszelką cenę. 

• Grupa stworzyła tę petycję i w ogóle nie przyjmuje żadnych argumentów. Manipulują informacją i de facto straszą ludzi, że ten obiekt będzie zamknięty, a on przecież nie będzie zamknięty – mówił Wojciech Sutor, prezes Fundacji Srebrne Buki. 

Z kolei inny z sygnatariuszy petycji przeciw utworzeniu rezerwatu, którą podpisało już prawie 900 osób przekonuje, że w całej sprawie brakuje dialogu

„Uważamy, że rezerwat w tym miejscu to bardzo zły pomysł, ponieważ ogranicza dotychczasowe funkcje parku, przekładając konieczność ochrony kwaśnej buczyny nad potrzebami społecznymi mieszkańców. Ochrona i dbałość o ten teren była i jest nadal bardzo ważna, ale park to miejsce wypoczynku, spotkań i rekreacji od wielu pokoleń, o czym nie można zapominać.
W tej ważnej sprawie zabrakło dialogu, na który jesteśmy otwarci i z niecierpliwością czekamy na zapowiedziane konsultacje społeczne” – napisał do telewizji TVS Andrzej Miozga.

Te planowane są jeszcze w pierwszej połowie kwietnia. Argumentem najczęściej wysuwanym przez protestujących jest sytuacja w pobliskim rezerwacie Segiet, który ich zdaniem został odebrany mieszkańcom po jego utworzeniu, a później rozszerzeniu. Zarówno w tym przypadku, jak i w przypadku parku repeckiego problemem ma być  grupa rowerzystów, którzy zdaniem Wojciecha Sutora tworzą nielegalne tory do jazdy MTB i dewastują środowisko. Fundacja srebrne Buki  zaznacza, że w celu wytyczenia torów, wycinana była tam roślinność. 

– Powstała mapa, stworzona przez tę grupę, która wskazuje zamknięte ścieżki. To bzdura, bo te zaznaczone ścieżki są poza rezerwatem. W takim razie jak RDOŚ mógłby je zamknąć? To są tereny z poza rezerwatu w tym niektóre z nich biegną przez tereny prywatne. W latach 2021-2023 w rezerwacie Segiet, o czym się nie mówi i na co nie wskazano odnośnie mapy do komisji, rowerzyści tworzyli kolejne szlaki i tory dla rowerów MTB. Żeby one mogły powstać, był wycinany podrost bukowy, przekopywana ściółka, budowane małe skocznie. Totalnie niezgodnie z przepisami i z prawem – tłumaczył prezes Fundacji Srebrne Buki.

Jak się dowiedzieliśmy Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska  zdaje sobie sprawę, że teren Parku Repeckiego wykorzystywany jest przez rowerzystów zwłaszcza tych ma rowerach górskich (MTB), którzy na terenie parku wytyczają własne ścieżki.  Jak usłyszeliśmy ich działalność ma tam widoczny wpływ na stan przyrody. Dlatego z myślą o ruchu rowerowym oraz z myślą o osobach uprawiających jeździectwo zaplanowano kolejne konsultacje społeczne. Dodatkowo ruch rowerowy w Parku Repeckim obserwowany jest za pomocą jednej z popularnych aplikacji dla rowerzystów.

Z nieoficjalnych źródeł dowiedzieliśmy się, że dzisiaj ma odbyć się spotkanie fundacji z protestującymi. Na razie nieznany jest szczegółowy zakres dyskusji na temat rezerwatu. Uczestnicy spotkania mają jednak nadzieję, że to pierwszy krok w kierunku porozumienia i kompromisów.