Trzebinia dziurawa jak ser, zapada się cmentarz. Są wyniki badań
Zapadliska w Trzebini. W strefie największego zagrożenia są: cmentarz parafialny, ROD Gaj oraz stadion sportowy. SRK ma wyniki badań i plan, co dalej.
Aż 24 zapadliska powstały w Trzebini w latach 2021 – 2023. W strefie największego zagrożenia obecnie znajdują się obszary objęte płytką eksploatacją górniczą, tj. m.in. cmentarz parafialny, ROD Gaj oraz stadion sportowy. Trzeba wyłączyć z użytkowania ogródki działkowe i stadion. Tak samo rejon Dolinki i Koziego Brodu. To rekomendacje SRK. Wszystko przez zapadliska w Trzebini. W ostatnich miesiącach dziury, i to potężne, pojawiły się nie tylko w tych miejscach. 15 lutego 2023 roku na spotkaniu z mieszkańcami SRK przedstawiła wyniki badań i plan naprawczy. 11 rejonami trzeba zająć się natychmiast, w przypadku trzech – prace już trwają.
Badania gruntu w Trzebini przeprowadziło Stowarzyszenie Naukowe im. Stanisława Staszica.
Zapadliska w Trzebini. Co robi SRK?
Jak informuje SRK: Z uwagi na nasilenie się zjawisk powstawania deformacji nieciągłych tj. zapadlisk – poza bezzwłocznym podjęciem działań zabezpieczających, w celu zapewnienia najwyższego poziomu bezpieczeństwa mieszkańców Trzebini Zarząd SRK S.A. podjął decyzję o konieczności wykonania niezbędnych badań geofizycznych i prac wiertniczych. Miały one na celu określenie obszarów zagrożonych powstawaniem deformacji nieciągłych spowodowanych płytką eksploatacją górniczą, zlokalizowaną w byłym obszarze górniczym KWK „Siersza” oraz określenie sposobu likwidacji zagrożeń. We wrześniu 2022 roku zawarto umowę na realizację ww. zakresu prac. Umowa przewiduje realizację zadania w 3 etapach:
- Wykonanie pomiarów geofizycznych wraz ze sprawozdaniem (przedmiot spotkania)
- Wykonanie prac wiertniczych wraz ze sprawozdaniem
- Łączna interpretacja wyników badań oraz korelacja pomiędzy metodami badawczymi. Przedstawienie wariantowej technologii zabezpieczenia i uzdatnienia terenu. Opracowanie dokumentacji projektowej.
W przeprowadzonych badaniach skupiono się w szczególności na terenach zurbanizowanych, z których mieszkańcy korzystają najczęściej.
Powierzchnia obszaru górniczego Siersza wynosiła 40,2 kmkw . Tereny zagrożone powstawaniem deformacji nieciągłych znajdują się na obszarze 279,2 ha, natomiast tereny potencjalnie zagrożone usytuowane są na 28,7 ha. Zakres badań wykonanych georadarem spektralnym wyniósł 42,7 km na obszarze 80 hektarów. Pierwotnie obszar ten miał wynosić około 8 hektarów, uwzględniając rejon cmentarza parafialnego oraz ROD Gaj. Z uwagi na powstawanie kolejnych zapadlisk oraz w trosce o bezpieczeństwo mieszkańców Trzebini Zarząd SRK S.A. podjął decyzję o rozszerzeniu obszaru objętego badaniami m.in. o Osiedle Gaj, stadion sportowy, a także rejon ulic Grunwaldzkiej i Górniczej. Ponadto przeprowadzono badania mikrograwimetryczne w rejonie powstawania zapadlisk na obszarze 15,3 ha terenu, stosując 1636 punktów pomiarowych.
Gdzie są największe dziury?
Wyniki badań wykazały, że w strefie największego zagrożenia znajdują się obszary objęte płytką eksploatacją górniczą. To m.in. cmentarz parafialny, ROD Gaj oraz stadion sportowy. W tych rejonach SRK planuje bezzwłoczne podjęcie działań zabezpieczających. Na Osiedlu Gaj nie stwierdzono anomalii, które potwierdzałyby jednoznacznie możliwość powstania zapadlisk. Tu trzeba wykonać dodatkowe badania w postaci trzech otworów badawczych. Na terenie Osiedla Gaj nie była prowadzona płytka eksploatacja, a obszar zagrożony powstawaniem deformacji znajduje się w pewnej odległości od linii zabudowań wielorodzinnych.
W oparciu o otrzymane wyniki badań eksperci wytypowali 11 obszarów, które powinny zostać przeznaczone do uzdatnienia gruntu. 3 z wytypowanych obszarów zlokalizowane są w rejonie, gdzie zlecono już prace uzdatniające podłoże. To ul. Górnicza 3 i 5. Pozostały wytypowany obszar – 8 lokalizacji, stanowi łączną powierzchnię 4,7 ha.
Zapada się cmentarz
W pierwszej kolejności działaniami objęty powinien zostać cmentarz parafialny (1,15 ha). SRK S.A. zadeklarowała, że bezzwłocznie podejmie działania zmierzające do rozpoczęcia prac uzdatniających. Spółka liczy na współpracę zarządców i właścicieli nieruchomości. Do czasu wykonania prac na terenie cmentarza parafialnego SRK S.A. podejmie rozmowy z Parafią. Po to, by wdrożyć rekomendowane przez spółkę ograniczenie ruchu ludzi do niezbędnego minimum. Ponadto, SRK S.A. podejmie rozmowy z Zarządem Rodzinnego Ogrodu Działkowego „Gaj”, aby wyłączyć jego południową część z użytkowania. A w dalszej kolejności – o ewentualnym uzdatnianiu tego terenu. Pozostałe obszary, z uwagi na brak zabudowań zostaną czasowo wyłączone z użytkowania.
W rejonie ul. Sportowej (Trentowiec) badania wykazały pewne anomalie, stąd wykonane zostaną badania geotechniczne gruntu i następnie, w razie konieczności, zostanie przeprowadzone uzdatnianie terenu. Dodatkowo na podstawie przeprowadzonych analiz wytypowano również tereny do przeprowadzenia dalszych badań:
- południowa część ulicy Górniczej (ok. 4,3 ha) – zlecone zostaną badania geotechniczne wraz z ewentualnym uzdatnianiem terenu
- rejon ul. 22 stycznia/Odkrywkowa/Dembowskiego – zlecone zostaną badania geotechniczne wraz
z ewentualnym uzdatnianiem terenu
Zapadliska w Trzebini. Gdzie już trwają prace?
Na podstawie wstępnych analiz i wynikających z nich rekomendacji Zarząd SRK S.A. podjął decyzję o uzdatnieniu terenu w dwóch obszarach Trzebini, gdzie wystąpiły zapadliska:
- Sąsiedztwo Osiedla Gaj w pobliżu garaży i terenów leśnych (0,9 ha)
- Rejon ulicy Górniczej 3 i 5 (0,5 ha)
17 stycznia 2023 spółka zawarła w tym zakresie umowy z dwoma Wykonawcami, specjalizującymi się w tego typu pracach. Dotychczas Wykonawcy opracowali dokumentacje techniczne i wykonali pierwsze prace terenowe, tj. otwór badawczy w rejonie ul. Górniczej oraz badania geofizyczne w sąsiedztwie Osiedla Gaj. Na najbliższe dni przewidziany jest transport i montaż węzłów technologicznych do wytwarzania i podawania mieszaniny podsadzkowej.
Dlaczego Trzebinia się zapada? Winna Siersza i bieda szyby
KWK „Siersza” w Trzebini została postawiona w stan likwidacji z dniem 31 października 1999 roku. Program likwidacji KWK „Siersza” na lata 1999-2001 zakładał całkowitą likwidację kopalni przez zatopienie. Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. nabyła KWK „Siersza”, a wraz z nią wszelką dokumentację likwidacyjną. Po zakończeniu prac likwidacyjnych, zjawiska powstawania deformacji nieciągłych występowały sporadycznie. Nasilenie zaczęło mieć miejsce w połowie 2021 roku. W opinii ekspertów to efekt trwającego od ponad 20 lat zatapiania wyrobisk pogórniczych,
Ponadto teren byłego obszaru górniczego Siersza jest historycznie naruszony trwającą od dziesięcioleci eksploatacją kopalin, w tym liczne biedaszyby. W tym obszarze nakładają się wpływy kopalń, które już w na początku XIX wieku prowadziły płytką eksploatację, takich jak „Albrecht”, „Izabella”, „Zofia” i „Elżbieta”. Lokalizacja płytkiej eksploatacji nie została dokładnie zewidencjonowana, dlatego tak trudno obecnie przewidzieć możliwość powstawania zapadlisk.
Zapadliska występowały na tym obszarze już w czasie eksploatacji górniczej z częstotliwością nawet kilkudziesięciu podobnych zjawisk rocznie. Eksperci podkreślają, że nie jest możliwe określenie dokładnego czasu i miejsca powstania zapadlisk. Z danych SRK S.A. wynika, że w okresie od sierpnia 2021 roku do 10 lutego 2023 roku na terenie Trzebini wystąpiły 24 zapadliska, w tym jedno, które uległo reaktywacji.
Ogródki „Gaj”. Ryzyko podtopienia
SRK S.A. od końca 2020 roku przygotowuje projekt odwodnienia Koziego Brodu. Przez podnoszący się poziom wód, związany z zatapianiem byłej KWK Siersza, może w perspektywie 2 lat spowodować wystąpienie podtopień w tym rejonie. Umowę na opracowanie projektu odwodnienia spółka podpisała z wykonawcą 30 sierpnia 2021 roku. To było na dzień przed powstaniem zapadliska na terenie ROD „Gaj” (31 sierpnia 2021). Z uwagi na brak zgody blisko 80 właścicieli prywatnych działek na przeprowadzenie prac, Zarząd Spółki Restrukturyzacji Kopalń S.A. wystąpił do Wojewody Małopolskiego z prośbą o pomoc w podjęciu w tej sprawie stosownych kroków prawnych i wdrożeniu przepisów na mocy specustawy przeciwpowodziowej.
Gigantyczne zapadlisko przy obwodnicy
