Punkt widokowy, ścieżki spacerowe, plac zabaw i tor saneczkowy, a do tego nasadzenia roślin, które nie pozwolą na przedostanie metali ciężkich poza glebę. W taki sposób zagospodarowana zostanie hałda przy ul. 1 Maja. Koncepcja przedstawiająca te rozwiązania zaprezentowana została mieszkańcom Rudy Śląskiej. W spotkaniu konsultacyjnym oprócz władz miasta udział wzięli przedstawiciele Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach. Instytut wraz z miastem uczestniczy w międzynarodowym projekcie LUMAT, z którego pochodzić będą środki na rewitalizację hałdy. Prace w terenie mają ruszyć już w drugiej połowie roku.
Podczas konsultacji przedstawiciele Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach oraz władze miasta przedstawili zebranym opracowaną koncepcję zagospodarowania terenu hałdy, w której ujęte zostały już pomysły mieszkańców wskazane przez nich podczas ostatniego, jesiennego spotkania konsultacyjnego. – Chcemy, żeby było to miejsce unikatowe na skalę kraju. Na terenie hałdy powstanie punkt widokowy, utworzone zostaną oświetlone ścieżki spacerowe, plac zabaw, a także mała architektura, która stylem będzie nawiązywała do dziedzictwa poprzemysłowego – wyliczał wiceprezydent Pierończyk.
Jedną z atrakcji zagospodarowywanej przestrzeni będzie tor saneczkowy. – Będzie on zlokalizowany w północnej części hałdy, tak aby jak najdłużej utrzymywał się tam śnieg. Utworzone zostanie także duże „zielone” pole do gry, gdzie będzie można grać w piłkę oraz uprawiać inne sporty – wyjaśniał prof. Krzysztof Rostoński, autor koncepcji zagospodarowania hałdy. Oprócz utworzenia specjalnej przestrzeni pod funkcje rekreacyjne kluczowa w procesie zagospodarowania hałdy będzie jej dalsza rekultywacja. – Polegać ona będzie na umieszczeniu w glebie specjalnych dodatków, które będą wiązać zanieczyszczenia w części korzeniowej roślin, tak aby nie przechodziły one do ich części naziemnej. W ten sposób użytkowanie hałdy i kontakt z tak nasadzonymi roślinami będzie bezpieczny – zapewniała dr Marta Pogrzeba z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach.
Co istotne nasadzane rośliny to specjalne gatunki traw – kostrzewa czerwona oraz życica trwała, które oprócz właściwości fitostabilizacyjnych wolno wzrastają. W ten sposób nie będzie potrzeby częstego ich koszenia, co będzie miało wpływ koszty utrzymania zieleni na hałdzie. Ważną informacją dla mieszkańców jest również zapewnienie, że hałda nie będzie rozbierana, a jedynie stabilizowana. Dodatkowo w północnej jej części ostre skarpy zostaną złagodzone i zabezpieczone przed dalszym osuwaniem.
Pierwsze rozmowy z mieszkańcami na temat zagospodarowania hałdy przy ul. 1 Maja były prowadzone już trzy lata temu, podczas prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji w ramach programu Miasto3. Wówczas już mieszkańcy wskazywali, żeby hałdzie przy ul. 1 Maja, nadać funkcje rekreacyjne. Kolejne spotkanie, który odbyło się jesienią ub. r. dotyczyło już konkretnych rozwiązań do wykorzystania w terenie, wskazywanych przez samych rudzian, które ujęte zostały w zaprezentowanej dziś koncepcji. Teraz do końca maja opracowana zostanie dokumentacja, dzięki której już w drugiej połowie roku będą mogły się rozpocząć prace w terenie. Przypomnijmy też, że w związku z zagospodarowaniem hałdy przeniesionych zostanie kilkadziesiąt pobliskich garaży. – Chcemy zaproponować nową lokalizację, przy ul. Tołstoja, niedaleko od tej dotychczasowej. Docelowo ma powstać tam około 80 garaży. Mieszkańcy nie poniosą żadnych kosztów związanych z ich budową – uspokaja Michał Pierończyk.
Hałda przy ul. 1 Maja jest jednym z czterech zwałowisk pocynkowych w Rudzie Śląskiej i wyróżnia się tym, że znajduje się praktycznie w centrum miasta. Zajmuje obszar 6,5 ha i jest pozostałością po działającej w tym rejonie w okresie od I połowy XIX w. do 1925 roku hucie cynku Liebe – Hoffnung. Projekt LUMAT realizowany będzie do 2019 roku w ramach Programu INTERREG Central Europe. Jego całkowita wartość to ok. 10 mln zł, z czego dofinansowanie do rudzkiej „części” wyniesie ponad 1 mln zł. Jego partnerami obok Rudy Śląskiej są inne europejskie miasta oraz instytuty badawcze, m.in. Turyn, słowacka Trnava, słoweński Kranj, czy czeska Ostrawa.
Przypomnijmy, że władze Rudy Śląskiej zdobyły już inne środki na rewitalizację terenu hałdy przy ul. 1 Maja. Mowa tu o ponad 6 mln zł ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, które zostaną przeznaczone na powstanie tzw. traktu rudzkiego, czyli ścieżki rowerowo–pieszo-rolkarskiej, łączącej Wirek z Nowym Bytomiem. W ramach projektu zrewitalizowanych zostanie 7 dużych obszarów zielonych, w tym kilka parków o łącznej powierzchni 35 ha. Powstanie tam m.in. industrialny park rekreacji, inhalatorium, czy ogród sensoryczny. Prace rozpocząć się mają jeszcze w tym roku. Inwestycja ta będzie się uzupełniać z rewitalizacją hałdy w ramach programu LUMAT. W Rudzie Śląskiej hałdy zajmują 3,5 km², czyli blisko 5 proc. powierzchni miasta. W 2015 roku udało się je wszystkie zinwentaryzować. W ten sposób na mapie miasta naniesiono 35 lokalizacji. Większość ze zinwentaryzowanych zwałowisk w mieście to hałdy pokopalniane, na których znajdują się odpady pogórnicze. (źr: UM Ruda Śląska)
