Wkładasz wtyczkę do gniazdka, włączasz sprzęt i gotowe! Ale… jak to właściwie działa? Skąd bierze się energia elektryczna i jak trafia do gospodarstw domowych? Przeczytaj nasz artykuł – prąd nie będzie miał przed Tobą tajemnic.
Prąd – jak powstaje?
Prąd to, najprościej mówiąc, uporządkowany ruch ładunków elektrycznych. To, w jaki sposób powstaje, zależy przede wszystkim od rodzaju źródła energii. Inaczej ten proces wygląda w przypadku odnawialnych źródeł, czyli m.in. elektrowni wiatrowej czy słonecznej, inaczej zaś w konwencjonalnej elektrowni węglowej. Warto przy tym zaznaczyć, że polska energetyka nadal w ogromnej mierze opiera się właśnie na paliwach kopalnych. Węgiel odpowiada za produkcję aż 80% prądu w naszym kraju.
Przyjrzyjmy się więc procesowi wytwarzania prądu w elektrowni węglowej. Węgiel wydobywany w kopalni trafia do elektrowni. Tam jest rozdrabniany, a następnie spalany. Temperatura w piecach osiąga poziom około 600 stopni Celsjusza. Wytworzone w ten sposób ciepło ogrzewa wodę – dochodzi do powstania pary wodnej oraz znacznego wzrostu ciśnienia, które następnie wprowadza w ruch turbinę połączoną z generatorem prądu. Tam energia mechaniczna zamienia się w elektryczną.
Jak prąd trafia do gniazdek?
Zanim prąd trafi do gniazdek w Twoim domu, musi pokonać daleką drogę. Wyprodukowana w elektrowni energia elektryczna wędruje do transformatorów mocy. Tutaj jej parametry są zmieniane tak, aby można ją było efektywnie transportować. Chodzi przede wszystkim o poziom napięcia – zostaje podniesiony z 220 kV do 400 kV. Kolejny etap to przenoszenie prądu napowietrznymi liniami przesyłowymi do stacji transformatorowo-rozdzielczych. Tu parametry prądu są ponownie zmieniane – zgodnie z potrzebami odbiorcy. Ze stacji energia elektryczna wędruje do linii dystrybucyjnych, a stąd wreszcie do Twojego domu.
Więcej na temat wytwarzania oraz transportowania prądu przeczytasz na stronie E.ON Polska.
Kto odpowiada za dostarczenie prądu do budynku?
Za dostarczanie prądu do odbiorcy odpowiada dostawca, czyli dystrybutor energii elektrycznej (Operator Systemu Dystrybucyjnego). Każdy z dostawców ma swój własny obszar dystrybucji na terenie kraju, za który odpowiada. Prąd kupujesz zaś u sprzedawcy energii. Korzysta on z sieci zarządzanej przez dystrybutora prądu, i odpowiada za dostarczenie energii elektrycznej do odbiorcy końcowego. Sprzedawca jest więc swego rodzaju pośrednikiem między Tobą a dystrybutorem. Tym samym możesz podpisać umowę albo z dostawcą i ze sprzedawcą z osobna, albo wybrać umowę kompleksową ze sprzedawcą, który następnie będzie rozliczał się w Twoim imieniu z dystrybutorem.
Kiedy wynaleziono prąd?
Wiesz już, czym jest i jak powstaje prąd. Kiedy zaś wynaleziono elektryczność? Przepływ ładunku elektrycznego zaobserwowano już około 1663 roku. Pierwszych odkryć dokonano zaś na przełomie XVIII i XIX wieku – w 1800 roku włoski fizyk Alessandro Volta stworzył ogniwo galwaniczne. Po ponad 30 latach odkryto zjawisko indukcji elektromagnetycznej, a następnie skonstruowano prądnicę wytwarzającą prąd przemienny. W 1870 roku świat poznał dynamo, czyli prądnicę na prąd stały. Chwilę potem dokonano kolejnych przełomowych odkryć – Edison opatentował żarówkę i uruchomił pierwszą w historii elektrownię. Elektryfikacja na ziemiach polskich rozpoczęła się w ostatnich dziesięcioleciach XIX wieku. Początkowo energia elektryczna służyła przede wszystkim oświetleniu fabryk, a wraz z prądem rozpowszechniła się praca zmianowa.
Ciekawostki dotyczące prądu
- W próżni prąd osiąga prędkość około 300 tysięcy kilometrów na sekundę! Prędkość prądu biegnącego w przewodach jest zaś o połowę mniejsza.
- Bezpieczne dla człowieka napięcie prądu wynosi 24 wolty. Z kolei w gniazdku płynie prąd o napięciu niemal dziesięciokrotnie wyższym! Dlatego jakiekolwiek awarie, spięcia czy uszkodzone przewody mogą spowodować bardzo groźny wypadek.
- Największą hydroelektrownią i elektrownią na świecie jest Zapora Trzech Przełomów w Chinach. Ma moc 22,5 GW. Aby zbudować Zaporę, zatopiono 17 dużych miast, wiele mniejszych miasteczek i kilka tysięcy wsi. W jednym miejscu zgromadzono aż 4 miliardy ton wody, co zdaniem naukowców z NASA mogło spowodować przesunięcie osi Ziemi o 2 centymetry!
- Wyładowanie elektryczne wytworzone przez węgorza elektrycznego ma wystarczającą moc, aby… ogłuszyć konia! Ten gatunek ryb zamieszkuje rozlewiska Amazonki i Orinoko.
- Osoby, które marzną w stopy, mogą kupić… buty elektryczne. Tego rodzaju obuwie zamienia energię w ciepło. Dostępne są modele do stosowania na zewnątrz, w mroźne dni, ale znacznie popularniejsze są domowe podgrzewane kapcie.
Mamy nadzieję, że zaciekawiliśmy Cię naszym materiałem. Teraz na pewno lepiej rozumiesz zagadnienia związane z elektrycznością, powstawaniem czy przesyłem prądu.
źródło: artykuł partnera
