Jurand Jarecki 1931-2024. Odszedł wybitny architekt, budowniczy nowych Katowic
Odszedł Jurand Jarecki. Odszedł, bo przecież w nocy z 13 na 14 marca 2024 r., w wieku 92 lat, wybitny architekt – parafrazując klasyka – nie umarł cały. Słowa Horacego są tu jak najbardziej na miejscu. Sława Jareckiego żyje nadal i żyć będzie w znakomitej architekturze, jaką nam po sobie pozostawił.
Jurand Jarecki to człowiek, bez którego współczesne Katowice nie byłyby takie same. Wyobraźmy sobie katowicki rynek bez Zenitu i Skarbka. Ciężko, prawda?
Te dwa klasyczne już dziś domy handlowe (pomysły by je wyburzyć szczęśliwie już chyba mają za sobą) to nie wszystko. Dodajmy kino Kosmos. Bibliotekę Śląską. „Żyletę” przy Sokolskiej. Jurand Jarecki zaprojektował bądź uczestniczył w projektowaniu każdego z nich. Dorzućmy całe osiedle Paderewskiego. I jeszcze układ alei Korfantego. Ponadto pawilony handlowe przy Chorzowskiej. Czy też stację Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego i… można by tak jeszcze wyliczać długo. A przecież nie wszystkie projekty Jareckiego doczekały się realizacji. Przypomnijmy: nie powstało chociażby Muzeum Walki i Zwycięstwa oraz Powstań Śląskich w sąsiedztwie Pomnika Powstańców Śląskich. Natomiast wieżowce Centrali Handlu Zagranicznego (vel Stalexportu) zbudowano według innego projektu niż ten sporządzony przez Jareckiego (i Mariana Skałkowskiego). Z kolei zamiast zaprojektowanego przezeń (wespół z Jędrzejem Badnerem) osiedla stanęła Superjednostka.
Dlatego Jarecki stoi w jednym rzędzie z najwybitniejszymi architektami swojej epoki. Takimi jak Jerzy Gottfried, Henryk Buszko, Aleksander Franta, Mieczysław Król czy Stanisław Kwaśniewicz. Ponieważ wraz z nimi nadawał ton nowoczesnej katowickiej architekturze. Tak efektownej, że pozazdrościła nam jej Warszawa i zaczęła ją naśladować.
Warto wiedzieć, że Jurand Jarecki poza projektowaniem i planowaniem przestrzennym zajmował się też fotograficznym dokumentowaniem przemian w architekturze rozwijających się Katowic lat PRL. A że fotografem był zapalonym, pozostawił po sobie ogromną kolekcję zdjęć ilustrujących powstawanie nowych obiektów. Co więcej, nie tylko tych przezeń projektowanych. Fotografie te stanowią dziś bezcenne świadectwo czasu.
Przemierzając dzisiejsze centrum Katowic, szczególnie jego część na północ od rynku i ulicy Mickiewicza, trudno nie zauważyć architektonicznych dzieł Jareckiego. A niejedno z nich jest dziś prawdziwą ikoną dzielnicy czy miasta. Pamiętajmy, komu zawdzięczamy ich powstanie.
***
Pogrzeb Juranda Jareckiego odbędzie się w środę 20 marca 2024 o godz. 11.00 na katowickim Cmentarzu Komunalnym przy alei Murckowskiej.
OGLĄDAJ SILESIA FLESZ:
