W tym roku badania, prace nad dokumentacją oraz konsultacje społeczne, a w kolejnych dwóch eksperymentalne nasadzenia roślin wchłaniających metale ciężkie oraz utworzenie przestrzeni dla rekreacji i wypoczynku – tak wyglądają założenia dotyczące rekultywacji części pocynkowej hałdy przy ul. 1 Maja w Rudzie Śląskiej. Środki na ten cel w wysokości ponad 1 mln zł daje Komisja Europejska w ramach międzynarodowego projektu realizowanego przez Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach, którego Ruda Śląska jest partnerem. Uczestnicy projektu gościli w tym tygodniu w mieście.
Hałda przy ul. 1 Maja jest jednym z czterech zwałowisk pocynkowych w Rudzie Śląskiej. – Znajduje się ona praktycznie w centrum miasta. Tak duży poprzemysłowy teren i to w takiej lokalizacji jest z pewnością problemem. Na szczęście mamy pomysły jak go zagospodarować, a pomóc w tym mają m.in. środki unijne – wyjaśnia prezydent Grażyna Dziedzic.
Możliwości takie daje finansowany bezpośrednio ze środków Komisji Europejskiej projekt LUMAT, którego liderem jest Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach. Ruda Śląska jest jednym z jego partnerów. Dzięki tej kooperacji miasto ma szansę nie tylko na zagospodarowanie części hałdy przy ul. 1 Maja, ale również na jej rekultywację. -Hałda jest już częściowo zrekultywowana, dokonano tego jeszcze w latach 80-tych XX w. Teraz te wcześniejsze działania będziemy mogli uzupełnić, szczególnie, że w ciągu ostatnich 30 lat zmieniły się technologie i pojawiły nowe narzędzia, które można z powodzeniem wykorzystać – ocenia wiceprezydent Krzysztof Mejer.
W tym tygodniu uczestnicy projektu na zaproszenie Rudy Śląskiej gościli w mieście, gdzie mieli okazję zapoznać się z problematyką zagospodarowania terenów poprzemysłowych. Wizytowali również hałdę przy ul. 1 Maja, padły także pierwsze ustalenia. -W pierwszej kolejności przeprowadzone zostaną badania geologiczne oraz rozpoczną się prace nad dokumentacją. Natomiast w 2017 i 2018 r. chcielibyśmy już realizować prace w terenie, które polegać będą na nasadzeniach roślin wchłaniających metale ciężkie oraz formowaniu samego terenu. Ostatnim elementem będzie zagospodarowanie przestrzeni pod funkcje rekreacyjne – wylicza wiceprezydent Michał Pierończyk.
Generalnie władze miasta w ramach projektu LUMAT chcą zrekultywować i zagospodarować zachodnią część hałdy przy ul. 1 Maja, od strony tej ulicy. Miejsce to jest strategiczne z uwagi na położenie w centralnej części miasta. Ujęte zostało także w Lokalnym Programie Rewitalizacji. – Przed dwoma laty z mieszkańcami konsultowaliśmy zagospodarowanie kluczowych przestrzeni w dzielnicy Wirek. Podczas warsztatów wskazali oni, żeby lokalizacjom tym nadać funkcje rekreacyjne – informuje Michał Adamczyk z Wydziału Rozwoju Miasta, koordynator projektu.
Projekt LUMAT realizowany będzie do 2019 roku w ramach programu Interreg CENTRAL EUROPE. Jego całkowita wartość to ok. 10 mln zł, z czego dofinansowanie do rudzkiej „części” wyniesie ponad 1 mln zł. Jego partnerami obok Rudy Śląskiej są inne europejskie miasta oraz instytuty badawcze, m.in. Turyn, słowacka Trnava, słoweński Kranj, czy czeska Ostrawa.
Jednym z elementów projektu jest także wymiana doświadczeń pomiędzy partnerami oraz szkolenia, które kierowane będą zarówno do sektora publicznego jak i prywatnego oraz do organizacji pozarządowych. Będą one przede wszystkim dotyczyć zagadnień związanych z efektywnym zagospodarowaniem terenów poprzemysłowych.
Przypomnijmy, że władze Rudy Śląskiej starają się także o inne środki na rewitalizację m.in. terenu hałdy przy ul. 1 Maja. Mowa tu o ponad 6 mln zł ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, które miałyby zostać przeznaczone na powstanie tzw. traktu rudzkiego, czyli ścieżki rowerowo – pieszo-rolkarskiej, łączącej Wirek z Nowym Bytomiem. – Dzięki realizacji tego zadania zrewitalizujemy obszar 40 ha, a oprócz budowy chcemy odnowić szereg miejskich terenów zielonych, wybudować place zabaw oraz nowe miejsca rekreacji i wypoczynku – wylicza wiceprezydent Krzysztof Mejer. – Trakt przebiegać będzie m.in. przez hałdę przy ul. 1 Maja i również jej fragment zostanie dzięki temu zrewitalizowany – dodaje. Pocynkowa hałda przy ul. 1 Maja zajmuje obszar 6,5 ha i jest pozostałością po działającej w tym rejonie w okresie od I połowy XIX w. do 1925 roku hucie cynku Liebe – Hoffnung.
W Rudzie Śląskiej hałdy zajmują 3,5 km kwadratowych, czyli blisko 5 proc. powierzchni miasta. W ubiegłym roku udało się je wszystkie zinwentaryzować. W ten sposób na mapie miasta naniesiono 35 lokalizacji. Dla każdej z nich założono kartę obiektu, w której znajdują się informacje o stanie własnościowym, przeznaczeniu terenu, powierzchni hałdy, pochodzeniu odpadów, rodzaju zdeponowanego materiału, a w niektórych przypadkach także o ilości materiału. Większość ze zinwentaryzowanych zwałowisk w mieście to hałdy pokopalniane, na których znajdują się odpady pogórnicze.
