„Wojna ma swoje zasady”. Co kwalifikuje się do zbrodni wojennych?

Obecnie żyjemy w bardzo niepewnych czasach. Po okresie pandemicznym, choć póki co oficjalnie zostało zniesionych większość restrykcji – na horyzoncie pojawiła się wojna. Mimo, że nie toczy się na terenie naszego kraju, to widmo zagrożenia nie opada.

 

Poza tym skutki tej wojny i tak są dla nas odczuwane, m.in. w postaci wysokiej inflacji.

Wkrótce może nas także czekać kryzys migracyjny. Do Polski dotarło już 2,481 mln uchodźców z Ukrainy. Niewielka ich część rusza do Europy Zachodniej, większość zostaje w naszym kraju. Jak spekulują specjaliści, duża część uchodźców, nawet po zakończeniu wojny w Ukrainie, będzie chciała zostać w Polsce na stałe.

Prezydent czy Sejm, kto decyduje o stanie wojennym?

Zgodnie z art. 116 Konstytucji RP to Sejm decyduje o stanie wojny i zawarciu pokoju.

Jak się okazuje, co także wynika wprost z Konstytucji, taką decyzję można podjąć tylko w dwóch przypadkach – podczas zbrojnej napaści na Polskę, oraz w wyniku zobowiązania do wspólnej obrony przed agresorem, na zasadach ustalonych w umowach międzynarodowych.

Prezydent decyduje o stanie wojny jedynie w przypadku, gdy Sejm nie może się zebrać na posiedzenie. Jednak jak wynika z art. 229 Konstytucji – w przypadku zagrożenia konstytucyjnego ustroju państwa, czy też bezpieczeństwa obywateli, a także porządku publicznego, Prezydent, na wniosek Rady Ministrów ma możliwość wprowadzenia, na czas nie dłuższy niż 90 dni – stanu wyjątkowego na części lub na całym terytorium państwa. Jego przedłużenie może nastąpić tylko raz, za zgodą Sejmu na okres maksymalnie 60 dni.

Rozdział XI Konstytucji stanowi natomiast o stanach nadzwyczajnych – którymi mogą być stan wojenny, stan wyjątkowy lub też stan klęski żywiołowej.

Stan nadzwyczajny jest wprowadzany wyłącznie na podstawie ustawy, w drodze rozporządzania, i podlega podaniu do publicznej wiadomości.

Z kolei dalszy przebieg wojny odbywa się zgodnie z Ustawą z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej.

Gdzie wskazane są zadania m.in. Prezydenta, Ministra Obrony Narodowej a także mediów, które na zasadzie art. 5 niniejszej ustawy są zobowiązane do „nieodpłatnego podania do publicznej wiadomości rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wprowadzeniu stanu wojennego i innych aktów prawnych dotyczących tego stanu przekazanych im przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę redakcji lub nadawcy”.

Niestety za naszymi wschodnimi granicami rozgrywa się prawdziwy dramat. Dramat ten dotyczy już wszystkich, cierpią także cywile – w sposób w który nie powinni, nawet podczas wojny. Coraz częściej docierają do nas materiały, które pokazują, że Rosjanie dokonują okropnych zbrodni wojennych. Rzeź w Buczy wstrząsnęła całym światem. 

Co kwalifikuje się do zbrodni wojennych?

Zbrodnie wojenne to inaczej pogwałcanie praw i zwyczajów wojennych. Są nimi morderstwa, znęcanie się nad jeńcami wojennymi, rabunek własności publicznej oraz prywatnej, deportacje na roboty przymusowe, bezmyślne burzenie miast i wsi.

Co istotne, nie każda śmierć cywila podczas wojny stanowi zbrodnie wojenną.  W historii często tłumaczono takie działania koniecznością militarną.

Za wydawanie wyroków związku z popełnionymi zbrodniami wojennymi odpowiedzialny jest Międzynarodowy Trybunał Karny z siedzibą w Hadze. Kary mogą stanowić długoletnie pobyty w więzieniu, z dożywociem włącznie. MTK nie wydaje kary pod postacią śmierci.

Konstytucja RP mówi wprost, że zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości nie podlegają przedawnieniu.

 

Skarżyńska