Słowo smog pierwszy raz zostało użyte w Londynie na początku XX wieku [“smoke” (ang. dym) + “fog” (ang. mgła)]. Oznaczało kombinację dymu i dwutlenku siarki będącą efektem spalania węgla w domowych piecach oraz w fabrykach.
Dziś do smogu swoje dokładają także transport samochodowy, kolejowy oraz morski. Istnieje też smog fotochemiczny powstały w wyniku reakcji chemicznych z innych związków oraz smog aerozolowy, charakterystyczny dla sezonu grzewczego.
Z danych Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) wynika, że na 100 europejskich miast o największym zanieczyszczeniu powietrza aż 29 to miasta polskie. Najwyższe stężenie zanieczyszczeń utrzymuje się od października do marca, kiedy w powietrzu utrzymuje się tzw. smog aerozolowy, zwany też londyńskim. Jest on związany przede wszystkim ze spalaniem w starych piecach, zwanych kopciuchami, paliw niskiej jakości, przede wszystkim węgla i, o zgrozo, śmieci.
W skład smogu mogą wchodzić:
- dwutlenek siarki (SO2)
- dwutlenek azotu (NO2)
- tlenek węgla (CO)
- benzen (C6H6)
- ozon (O3)
- pył zawieszony PM10 (o średnicy do 10µm)
- pył zawieszony PM2,5 (o średnicy do 2,5 µm)
- metale ciężkie: ołów (Pb), arsen (As), nikiel (Ni), kadm (Cd) oznaczane w pyle PM10
- benzo(a)piren oznaczany w pyle PM10
Pył zawieszony PM10 ma na tyle duże cząsteczki, że wpływają one na górne drogi oddechowe i oczy. Cząsteczki te zawierają m.in. związki organiczne, siarkę, metale ciężkie, a także wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) oraz alergeny. Ich wysokie stężenie może wywoływać Zespół Suchego Oka oraz zapalenie spojówek. Szczególnie niekorzystny wpływ na oczy ma pył PM10 o średnicy cząsteczki poniżej 10 µm, który drażni i wysusza aparat ochronny oka poprzez nadmierne parowanie, wysychanie lub upośledzenie produkcji łez.
Najczęstsze dolegliwości związane z oddziaływaniem smogu na oczy to:
- suchość błony śluzowej oczu
- przekrwienie gałki ocznej
- uczucie pisaku/ciała obcego pod powiekami
- nadwrażliwość na światło
- kłucie i pieczenie
Oko narażone na smog potrzebuje ustawicznego nawilżania. Najlepszym rozwiązaniem jest noszenie przy sobie kropli z hialuronianem sodu – tak, tych samych, których używają osoby cierpiące na zespół suchego oka. Można je wkraplać do worka spojówkowego nawet wtedy, kiedy mamy soczewki kontaktowe. Nie tylko nawilżają, ale i pomagają wypłukać zanieczyszczenia. W ten sam sposób możemy użyć doraźnie soli fizjologicznej, ale – uwaga – nie ma ona właściwości nawilżających, a jedynie pomoże wypłukać pył.
W czasie wyjątkowo silnego smogu najlepiej byłoby zostać w domu, ale często stan powietrza w naszych domach nie jest dużo lepszy niż stan powietrza na zewnątrz (okna redukują smog o 70%). Chyba że mamy oczyszczacz. Jeśli nie – bez względu na miejsce pobytu odczujemy niekorzystne działanie smogu. Na pewno odczują go także nasze oczy. Jeżeli z uwagi na obowiązki szkolne i zawodowe nie możemy pozostać w domu, należy:
- Pić dużo wody, aby zwiększyć produkcję płynu łzowego.
- Używać nawilżających kropli do oczu zarówno na zewnątrz, jak i w mieszkaniu.
- Zamiast okularów używać soczewek kontaktowych – ale uwaga: musimy zachować maksymalny reżim sanitarny, ponieważ nowoczesne wysokouwodnione miękkie soczewki kontaktowe początkowo działają niczym okład okluzyjny i chronią oczy przed zanieczyszczeniami, ale płacą za to wysoką cenę – niszczą się szybciej, niż powinny. Dzieje się tak dlatego, że zanieczyszczenia dostają się i pod soczewkę, i „wbijają” w jej strukturę. Żelowa soczewka przestaje spełniać swoją okluzyjną funkcję i sama zaczyna być źródłem podrażnienia.
Jeśli efektem smogu jest zapalenie spojówek, możemy ratować się kroplami dla alergików – tak, na rynku są i takie, które można wkraplać do oczu, kiedy mamy na sobie soczewki kontaktowe. Ale jeśli stan zapalny nasila się, pojawia się ropna wydzielina, konieczne będzie udanie się do lekarza. Może się okazać, że potrzebujemy antybiotykowej maści bądź kropli.
Czy okulary stanowią fizyczną barierę przed smogiem?
Nie w 100%. Ani korekcyjne, ani przeciwsłoneczne nie są w stanie zahamować dopływu zanieczyszczonego powietrza do oczu, ale mogą powstrzymać pył. Te drugie na pewno ochronią oczy przed nadwrażliwością na światło – smog i słońce to naprawdę morderczy duet.
źródło: artykuł partnera
