Gminy alarmują. Pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy są potrzebne. Bez ich udziału zagrożonych jest wiele ważnych inwestycji. Znaczenie środków unijnych istotne jest o tyle, że to fundusze bezzwrotne, nie wymagające wkładu własnego.
Miasta i gminy zmagają się z dużymi ubytkami finansowymi, chociażby wskutek spadku przychodów z podatku PIT, rosnącej inflacji czy wzrostu kosztów obsługi długu. Co istotne, aby do samorządów pieniądze z KPO mogły trafić, konieczne jest rozpoczęcie planowanych i zaakceptowanych inwestycji. Przedstawiciele Związku Miast Polskich wskazywali dziś w Cieszynie, jakie inwestycje w ich miastach są zagrożone.
– Mówimy tutaj przede wszystkim o zakupie taboru autobusowego, elektrycznego, który został już dobrany, wybrany. I czekamy teraz na to, żebyśmy mogli teraz te autobusy zamówić. To jest kolejny etap, bo już dwa takie autobusy plus stacja ładowania zostały w Cieszynie zbudowane. Więc jesteśmy przygotowani do rozwijania tej sieci. I oczywiście jesteśmy przygotowani również z szesnastoma obiektami miejskimi, na których miałaby być przeprowadzona termomodernizacja i zainstalowana fotowoltaika – mówi Gabriela Staszkiewicz, burmistrz Cieszyna.
– Jeden projekt dotyczy perły można powiedzieć Tychów, jaką jest Jezioro Paprocańskie. To jezioro no niestety boryka się z dużymi problemami, chodzi o zakwity sinic. Mamy gotowy projekt, gotową dokumentację na rewitalizację tego jeziora. To jest aż 50 mln złotych i bez tych pieniędzy z KPO nie mamy żadnych szans, aby to jezioro uzdrowić, wyleczyć. A jest to jezioro, które służy nie tylko mieszkańcom Tychów, ale tak naprawdę całej metropolii. W weekendy samochody z rejestracjami z całego województwa są na Paprocanach. Bardzo ważne zadanie, którego sami na pewno nie zrobimy – mówi Andrzej Dziuba, prezydent Tychów.
– Ubytki największe są właśnie w miastach, bo te budżety nasze były tak zbudowane, że to głównie w miastach – zwłaszcza miastach na prawach powiatu – głównym dochodem był udział w PIT. Cena netto energii elektrycznej wzrosła dla nas netto 4,8 raza czyli o 480%. Cena gazu 4,3 raza tylko w ciągu dwóch lat. Cena hurtowa oleju opałowego – sporo kotłowni w miastach jest na oleju opałowym – trzykrotnie – mówi Andrzej Porawski, dyrektor biura Związek Miast Polskich.
– Jeżeli zostanie załatwiona, w sensie legislacyjnym, kwestia praworządności i pójdzie do Komisji Europejskiej, zgłoszenie że sprawa została załatwiona, komisja sprawdzi czy to się zgadza, z tym co rząd uzgodnił z komisją – a rząd uzgodnił z komisją wszystko, jeżeli to jest to samo, to wtedy komisja da zielone światło na rozliczanie poszczególnych inwestycji. I wtedy zależy od tego ile Polska przywiezie kamieni milowych z innych spraw. Z tego, co rząd mówi, to ma gotowych około trzydzieści kilka już zrealizowanych działań – mówi Jan Olbrycht, poseł do PE.
Jeżeli rząd porozumie się z Komisją Europejską na przełomie stycznia, lutego, jest szansa na pierwsze wypłaty środków jeszcze w tym roku. Inwestycje realizowane w ramach KPO muszą być zakończone i rozliczone do końca 2026 roku, stąd czasu na podejmowanie decyzji jest coraz mniej.
Fatima Orlińska
