Edward Czerny, a właściwie. Eberhard Antonius Czerny, był zabrzańskim kompozytorem, dyrygentem, aranżerem multiinstrumentalistą, a także reżyserem dźwięku. Wpłynął na rozwój polskiej powojennej muzyki rozrywkowej lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych oraz na kierunek jej dalszych przemian. O czym jeszcze warto wiedzieć na temat tej ważnej postaci ze świata muzyki?
Edward Czerny wypracował oryginalne, rozpoznawalne brzmienie własnej orkiestry i indywidualny styl aranżowania na skład symfoniczny, dęty, big band, a także ich różnorakie połączenia, który do dziś znajduje naśladowców w sztuce aranżacji i orkiestracji. Wprowadził swing symfoniczny i improwizacje jazzowe do repertuaru polskich filharmonii.
Jakie były początki Edwarda Czernego?
Kompozytor był ślązakiem od wielu pokoleń, związanym z ziemią raciborską. Polecony jako cudowne dziecko, w wieku czterech lat wystąpił w pałacu Eickstedtów w Sławikowie, grając na skrzypcach wykonanych przez ojca. Od 1937 roku komponował i tworzył programy dla własnej orkiestry, angażowanej do koncertów i rewii na Śląsku (Katowice, Gliwice, Wrocław). W Zabrzu prowadził rozrywkowe orkiestry „Haus Mertopol” i „Admiralspalast”. Od 2005 roku odbywa się corocznie Zabrzański Festiwal Orkiestr im. Edwarda Eberharda Czernego.
Rozwój kariery dyrygenta
Od 1945 roku Edward Czerny rozpoczął współpracę z Filharmonią Krakowską i Filharmonią Śląską w Katowicach. Wraz z ocalałymi muzykami, zorganizował Oddział Związku Zawodowego Muzyków w Zabrzu. W latach 1945-46 był współzałożycielem, członkiem i pierwszym dyrygentem Zabrzańskiej Orkiestry Filharmonicznej (obecna nazwa: Filharmonia Zabrzańska), z którą współpracował przez trzy dekady zeszłego wieku, dyrygując gościnnie koncertami własne kompozycje, parafrazy i potpourri. W 1949 wskazał na stanowisko dyrygenta orkiestry Filharmonii Górniczej w Zabrzu Emila Gielnika (wcześniejsza nazwa: Zabrzańska Orkiestra Filharmoniczna). Od 1949 roku rozpoczął wieloletnią współpracę z orkiestrą symfoniczną i orkiestrą rozrywkową Rozgłośni Polskiego Radia w Warszawie jako dyrygent, kompozytor, aranżer i reżyser dźwięku. W 1960 roku Edward Czerny dyrygował koncertem inaugurującym działalność Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu.
Nagrody i dorobek artysty
Edward Czerny otrzymał wiele nagród m.in. Ministra Kultury i Sztuki (wielokrotnie), wyróżnienie na Festiwalu Jazzowym w Nowym Jorku za kompozycję Diabelski młyn (1959), nagrodę w międzynarodowym konkursie na utwór rozrywkowy w Monachium za Wesołą wiadomość (1964), otrzymał również nagrody w międzynarodowych konkursach na utwór na orkiestrę dętą: w Londynie za Saksofony na huśtawce (1971) i we Wiedniu za Parafrazę „Perpetuum Mobile” J.Straussa (1975), „Złotą płytę” Polskich Nagrań za całokształt twórczości (1977). Edward Czerny został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za zasługi dla kultury polskiej (1976).
W Archiwach Polskiego Radia w Warszawie, Łodzi, Katowicach i Krakowie pozostawił przeszło 3000 nagrań orkiestr radiowych pod własną dyrekcją oraz J. Cajmera, H. Debicha, R. Dudka, J. Gerta, J. Haralda, St. Hasa, S. Rachonia, A. Rezlera, S. Strahla, B. Szuli, K. Turewicza i in., zawierających kompozycje, opracowania twórcze muzyki klasycznej, rozrywkowej, a także jazzowej.
Dla kogo pisał Edward Czerny?
Pisał dla najwybitniejszych solistów opery, a także operetki m.in. E. Ignatowicz, A. Kossakowskiej, I. Nawe, B. Nieman, B. Sokorskiej, T. Żylis-Gary, A. Hiolskiego, B. Ładysza, L.A. Mroza, W. Ochmana, B. Paprockiego, K. Pustelaka, R. Tarasewicza, M. Wojnickiego, jak również A. Zwierza. Nagrał wiele przebojów z gwiazdami polskiej piosenki: R. Bielską, U. Dudziak, A. German, Z. Grabińską, L. Jakubczak, K. Jedrusik, H. Kunicką, M. Mirską, K. Konarską, M. Koterbską, R. Pisarek, J. Prolińską, K. Prońko, Ł. Prus, S. Przybylską, J. Rawik, H. Rek, D. Rinn, R. Rolską, I.Santor, V. Villas, M. Wróblewską, N. Zylską, A. Boguckim, O. Buczkiem. A. Dąbrowskim, E. Dziewońskim, C. Fabińskim, M. Foggiem, J. Gniatkowskim, L. Jakubowskim, J. Michotkiem, W. Młynarskim, B. Niewinowskim, J. Połomskim, A. Rosiewiczem, J. Statlerem, J. Stępowskim, Z. Wodeckim, a także T. Woźniakowskim, z zespołami wokalnymi Alibabki, Beltono, Chór Czejanda, Novi Singers, jak również Partita oraz z instrumentalistami jazzowymi: J. Delongiem, F. Górkiewiczem, B. Hardym, W. Karolakiem, J. Matuszkiewiczem, J. Milianem, J. Mizerą, S. Mizerackim, H. Miśkiewiczem, J. Muniakiem, W. Nahornym, Z. Namysłowskim, J. Skowrońskim, M. Urbaniakiem, J. Walaskiem, jak również J. Ptaszynem Wróblewskim i wielu innymi wykonawcami.
Nagrał powyżej 300 płyt dla Polskich Nagrań, Muzy i in. wydawnictw płytowych oraz dla Polonii w Stanach Zjednoczonych, które doczekały się wielu wznowień. Nagrania radiowe, jak również płytowe muzyki jazzowej i rozrywkowej ugruntowały pozycję artysty.
Po śmierci kompozytora w 2003 roku przyjaciele i admiratorzy utworzyli Towarzystwo Miłośników Muzyki Edwarda Czernego. W roku następnym powstała rodzinna Fundacja im. Edwarda Eberharda Czernego, która zajmuje się koncertami monograficznymi, archiwizacją, rozpowszechnianiem, a także popularyzacją dorobku twórczego oraz wydawaniem dzieł swego patrona.
Źródło: Emanuela Czerny
Ponad tysiąc ton niebezpiecznych odpadów wywieziono z mysłowickiej Brzezinki [WIDEO]
Oto największy odkryty aquapark w Polsce! Powstał w Energylandii [WIDEO]
Maturzyści polegli na matematyce. Co czwarty nie zdał egzaminu dojrzałości [WIDEO]
