III Powstanie Śląskie tak naprawdę rozpoczęła pierwsza w historii w Rzeczypospolitej Polskiej formacja wojskowa do działań specjalnych. Grupa Destrukcyjna „Wawelberga” – tak naprawdę były to zespoły dywersyjne zorganizowane przez Oddział II Sztabu Generalnego WP.
Dywersanci podlegali dowódcy naczelnemu powstania ppłk. Maciejowi Mielżyńskiemu. Jej nazwa „Wawelberg” pochodzi od pseudonimu dowódcy grupy kpt. Tadeusza Puszczyńskiego. Grupę tworzyli ochotnicy z Polski. Niewielką jej część stanowili Górnoślązacy. W trakcie powstanie grupa rozrosła się do około 130 żołnierzy.
GUPA DESTRUKCYJNA WAWELBERGA – AKCJA MOSTY
Na terenie plebiscytowym oficjalnie nie mogły przebywać żadne oddziały wojskowe, nie oznacza to jednak, że strona Niemiecka w razie wybuchu walk nie była gotowa wprowadzić na Górny Śląsk swojego wojska. W tym momencie powodzenie działań powstańczych mogło zostać zagrożone. By nie dopuścić do realizacji takiego scenariusza opracowano plan akcji „Mosty”. Plan był prosty, należy uniemożliwić wojskom niemieckim przedostanie się na Górny Śląsk. Postanowiono zniszczyć połączenia kolejowe i łączność telegraficzną.
Bezpośrednio przed oficjalnym wybuchem III powstania, w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku, grupa w składzie 64 ludzi wykonała zadanie. Na odcinku około 90 kilometrów wysadzono 9 obiektów w tym 7 mostów na liniach kolejowych łączących Górny Śląsk z resztą Niemiec. Zaskoczenie przeciwnika było bardzo duże, wykorzystując to powstańcy zajęli przemysłową część Górnego Śląska aż po Odrę. Co istotne nikt nie zginął, a Niemcom udało się aresztować jedynie 12 dywersantów.
Najnowszy odcinek Kopalni Historii w telewizji TVS już w najbliższy piątek o godzinie 17:15. Dalsza część tekstu o członkach „Grupy Wawelberga” pod video.
CZŁONKOWIE GRUPY WAWELBERGA
W styczniu 1921 roku kierownictwo Referatu Destrukcji Dowództwa Obrony Plebiscytu objął kpt. Tadeusz Puszczyński, w lutym referat liczył: 9 oficerów, 4 podchorążych, 4 sierżantów, 5 plutonowych, 2 kaprali i 22 szeregowych.
Oddziały dywersyjne Wawelberga składały się z uczestników II Powstania śląskiego, oficerów Wojska Polskiego oraz członków Pogotowia Bojowego PPS. Zastępcą kpt, Puszczyńskiego został por. Stanisław Baczyński, pisarz,, krytyk literacki, publicysta i historyk literatury, ale także działacz socjalistyczny, żołnierz Legionów Polskich, kapitan piechoty Wojska Polskiego. Ojciec Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, poety, powstańca warszawskiego z 1944 roku.
W czasie akcji „Mosty” most pod Racławicami Śląskimi wysadziła grupa pod dowództwem pchor. Janusza Meissnera, późniejszego kapitana, pilota Wojska Polskiego, pisarza i dziennikarza. Za udział w powstaniu został odznaczony Orderem Virtuti Militari oraz Krzyżem Niepodległości z Mieczami. W dwudziestoleciu międzywojennym Janusz Meissner był jednym z najpopularniejszych autorów literatury przygodowej, głównie dzięki książkom o lotnictwie. Łącznie wydał 48 książek.
Po wybuchu III Powstania Śląskiego Grupa Wawelberga przeszła reorganizację. Podgrupą destrukcyjna „Wschód” dowodził wtedy por. Dobiesław Damięcki „Damian”. W jej skład wchodziły trzy oddziały: pchor. Tadeusza Meissnera, por. Stanisława Czapskiego i pchor. Stanisława Glińskiego. Dobiesław Damięcki to polski aktor oraz reżyser, nestor aktorskiego rodu: ojciec Damiana i Macieja, dziadek Grzegorza, Mateusza i Matyldy.
Najnowszy odcinek Kopalni Historii w telewizji TVS już w najbliższy piątek o godzinie 17:15A tu znajdziecie poprzednie odcinki
W czerwcu 1921 oddziały destrukcyjne zostały wycofane z frontu i przeszły kolejną reorganizację. Zdecydowano, że częściowo na ich bazie powstanie specjalna grupa szturmowa. Dowództwo „Grupy Konrada Wawelberga” objął kpt. Tadeusz Puszczyński, ale oddział nie wziął udziału w walkach i po zakończeniu powstania został rozwiązany.
