Nauka transformuje Katowice – Brynów. Dokumentalny reportaż i impreza Fundacji TVS

Upływa 100 lat od przyłączenia Brynowa do Katowic. Od roku 1924 ta część miasta przeszła metamorfozę, która niemal nie do poznania odmieniła jej charakter i krajobraz. Stało się to w znacznej mierze dzięki rozwojowi nauki. O tych przeobrażeniach opowiadamy w naszym reportażu dokumentalnym. Jego premiera odbyła się w niedzielę 5 maja 2024 podczas imprezy „Nauka transformuje Katowice – Brynów”.

Wydarzenie „Nauka transformuje Katowice – Brynów” odbyło się w Akademii Śląskiej przy ul. Rolnej 43 w Katowicach, w godzinach 11:00-17:00. Jego organizatorem jest Fundacja TVS, a partnerem naukowym Akademia Śląska. Zadanie jest współfinansowane z budżetu miasta Katowice. Miejsce imprezy wybraliśmy nieprzypadkowo. To wręcz symbol przeobrażeń katowickiego Brynowa na przestrzeni ostatniego wieku.

Jeszcze na początku XX wieku Brynów miał charakter wiejski. Bo też ta część Katowic powstała przed wiekami jako wieś. I była nią do 1924 roku, kiedy gmina Brynów została przyłączona do Katowic. Ulica Rolna – wtedy Acker Strasse, czyli Polna – nie darmo otrzymała swoją nazwę. W tym rejonie rozciągały się pola i łąki, stały domy i zabudowania gospodarcze tutejszych rolników.

W roku 1921 na Górnym Śląsku odbywa się plebiscyt. Podczas gdy w Katowicach, podobnie jak w innych dużych miastach większość głosujących opowiada się za Niemcami, to już w sąsiedztwie Katowic, w gminach wiejskich jak Brynów, Ligota czy Panewniki, większość głosów pada za Polską. W roku 1922 dochodzi do podziału Górnego Ślaska między Polskę a Niemcy. W związku z tymi zmianami ważną cezurę w naszej historii przynosi rok 1924. Władze polskie pragną wzmocnić polskie statystyki Katowic. Brynów, jak i kilka innych wiejskich gmin sąsiadujących ze stolicą województwa śląskiego, zostaje przyłączony do Katowic. Wraz z Ligotą tworzy ich Dzielnicę IV Ligota-Brynów.

Dla Brynowa zwiastowało to rozwój w ramach nowoczesnego, dynamicznie rozwijającego się miasta. Ale wtedy, w 1924 r., w Brynowie funkcjonowało jedynie szkolnictwo podstawowe – szkoła powszechna. Tak miało pozostać jeszcze przez kilkadziesiąt lat. Zmienia się to dopiero w okresie PRL.

W roku 1961 przy Rolnej powstaje szkoła ponadpodstawowa. To czas, będący dla Katowic okresem licznych inwestycji budowlanych. W Katowicach powstają nowe osiedla, jak Koszutka czy Tysiąclecie, powstaje nowe centrum miasta ze Spodkiem i nowoczesnymi wieżowcami, trasa szybkiego ruchu do Warszawy i Ustronia. W regionie potrzeba wykształconych budowlańców z fachem w ręku. To zawód deficytowy – jak możemy przeczytać w oficjalnych dokumentach z tamtych czasów. Na Brynowie, przy Rolnej, zostaje otwarta szkoła, która będzie ich kształcić.

Skutkiem lokalizacji przy Rolnej szkoły budowlanej było nie tylko powstanie tu kompleksu szkolnych zabudowań. W ich sąsiedztwie utworzono tereny sportowo-rekreacyjne: stadion, boiska do siatkówki i koszykówki, a nawet basen.

Kiedy zaś odchodzi w przeszłość PRL oraz dobiega końca epoka węgla i stali, Śląsk wchodzi w erę transformacji. Wtedy w Brynowie zostaje założona szkoła odpowiadająca potrzebom i wyzwaniom nowej epoki. Tym razem jest to już uczelnia wyższa – Wyższa Szkoła Techniczna, następnie Akademia Śląska..

Przy ulicy Rolnej, która na początku XX wieku praktycznie nie istniała, w Brynowie gdzie wtedy funkcjonowało jedynie szkolnictwo podstawowe, gdzie w drugiej połowie XX wieku powstała ponadpodstawowa szkoła zawodowa, obecnie działa wyższa uczelnia – Akademia Śląska.

O tym opowiada nasz filmowy reportaż i temu tematowi poświęcone było spotkanie z jego autorem – historykiem i dziennikarzem TVS, a przy tym wieloletnim mieszkańcem Brynowa – Tomaszem Borówką. To jednak tylko jedna z atrakcji imprezy w Akademii Śląskiej 5 maja. Oto jej szczegółowy program:

Program wydarzenia:

• 11:00-17:00 stoiska i pokazy naukowe – hol główny Akademii Śląskiej

• 11:30- 15:30 warsztaty naukowe prowadzone przez naukowców z Akademii Śląskiej (obowiązują zapisy)

• 15:30 – premiera reportażu „Nasze strony. Nauka transformuje Katowice – Brynów” oraz spotkanie z historykiem – Aula B0

• 15:00 – pokaz naukowych eksperymentów Uniwersytetu Rozwoju – hol główny Akademii Śląskiej

• 16:30 – ogłoszenie wyników konkursu na najciekawsze stoisko

• 17:00 – zakończenie wydarzenia