Polski Ład dla rodzin. Jakie są założenia wielkiej reformy?

Pandemia COVID-19 wywołała najpoważniejszy w ostatnich dziesięcioleciach kryzys gospodarczy. Trudna sytuacja wymaga podjęcia konkretnych i zdecydowanych rozwiązań.

– Naszą odpowiedzią na kryzys i planem na kolejne lata jest Polski Ład. Wyznacza on kierunek działań, które mają zbliżyć nas do standardów życia Europy Zachodniej. To wielka reforma społeczno-gospodarcza, w której centrum stawiamy rodzinę – mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg o zaprezentowanym w sobotę 15 maja br. Polskim Ładzie.

Rodzina w centrum

Nowy Ład zakłada szereg rozwiązań prorodzinnych – m.in. ułatwiające łączenie pracy zawodowej z wychowywaniem dzieci. To nie tylko rozwój opieki instytucjonalnej nad małymi dziećmi, ale też wsparcie dla tych rodziców, którzy nie korzystają z takiego rozwiązania.

• 1,5 mld zł rocznie na program „Maluch+”

Dzisiaj w całej Polsce działa 6,8 tys. placówek oferujących miejsca dla ok. 200 tys. dzieci do lat 3. W ramach tegorocznej edycji programu „Maluch+” powstać ma kolejne 25 tys. miejsc. Dla porównania jeszcze w 2015 r. w Polsce było niespełna 3 tys. placówek z ok. 84 tys. miejsc opieki.

– Wiemy, jak ważna dla rodziców jest kwestia opieki nad dziećmi, dlatego zdecydowaliśmy o znacznym zwiększeniu finansowania programu „Maluch+” – aż do 1,5 mld zł rocznie od 2022 r. Do tej pory było to 450 mln zł rocznie. W tej kwocie ma zawierać się też wyższe dofinansowanie do miejsca w żłobku. Zależy nam, by rodzice ponosili jak najniższe koszty – wyjaśnia minister Marlena Maląg.

• Kapitał opiekuńczy

Nowym rozwiązaniem będzie z kolei świadczenie wypłacane rodzicom na pokrycie kosztów opieki nad drugim dzieckiem pomiędzy 12. a 36. miesiącem życia. To w sumie 12 tys. zł, a rodzice sami wybiorą, czy chcą otrzymywać po 1 tys. zł miesięcznie przez rok, czy po 500 zł miesięcznie przez dwa lata. Świadczenie planowo będzie wypłacane od 2022 r.

Nowy Ład zakłada także powszechny i bezpłatny dostęp do badań prenatalnych dla wszystkich kobiet w ciąży.

• Mieszkanie bez wkładu własnego

– Bardzo zależy nam, by jak najwięcej Polaków miało stabilną sytuację mieszkaniową. Własne mieszkanie to poczucie bezpieczeństwa, stabilność i lepsze perspektywy rozwoju. Stąd pomysł na program Mieszkanie bez wkładu własnego. Obejmie on trzy grupy: tych, którzy chcą mieć swoje pierwsze mieszkanie z rynku wtórnego, pierwotnego, społecznego lub własny dom – wskazuje minister Marlena Maląg.

Państwo za pośrednictwem Banku Gospodarstwa Krajowego będzie gwarantować wkład własny nawet do 40 proc. do kwoty 100 tys. zł przez okres maksymalnie 15 lat. Oznacza to, że posiadając zdolność kredytową, nie trzeba będzie wykładać żywej gotówki na zakup mieszkania – wystarczy sama zdolność kredytowa, a nie będzie wymagane odłożenie dziesiątek tysięcy złotych na zakup mieszkania czy domu. Instrument skierowany będzie do osób od 24 do 40 lat, które nie mają wystarczających oszczędności do pokrycia wkładu własnego.

• Dodatkowe wsparcie po urodzeniu drugiego, trzeciego i kolejnego dziecka

Często brak własnego mieszkania jest jedną z głównych przyczyn, przez które młodzi ludzie nie decydują się na potomstwo. Nowy Ład zakłada, że po urodzeniu drugiego dziecka rodzina z gwarantowanym kredytem mogłaby uzyskać do 20 tys. zł bezzwrotnego dofinansowania, po urodzeniu trzeciego dziecka do 60 tys., a czwartego i kolejnego do 20 tys. zł. (proporcjonalnie do udzielonej wcześniej gwarancji).

• Dom 70 m2 bez formalności

Budowa budynków jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 m2 będzie możliwa na podstawie zgłoszenia. Dzięki temu proces budowlany skróci się nawet o kilka tygodni. To sposób na ograniczenie nadmiarowych formalności, a także oszczędność dla inwestora – co najmniej kilka tysięcy złotych.

Pamiętamy o seniorach

Z roku na rok liczba osób starszych w Polsce rośnie. Dłużej żyjemy, jesteśmy dłużej aktywni. To jednak spore wyzwanie dla państwa i społeczeństwa. Polski Ład przewiduje również nowe rozwiązania w zakresie polityki senioralnej.

• Emerytury bez podatku do 2,5 tys. zł

W ramach reformy systemu podatkowego emerytury i renty zostaną podwyższone o wysokość podatku dla świadczeń do poziomu 2500 zł. Rozwiązanie to miałoby funkcjonować od nowego roku.

– Chciałabym podkreślić i uspokoić – nie będzie to miało żadnego wpływu na wypłatę trzynastej emerytury. Ta zagwarantowana jest na mocy ustawy i nadal będzie wypłacana – zapewnia szefowa MRiPS.

• Zerowy PIT dla pracujących seniorów

Ci seniorzy, którzy będą mogli i chcieli kontynuować pracę po osiągnięciu wieku emerytalnego, skorzystają. Zgodnie z zapowiedzią seniorzy, którzy nie będą pobierali emerytury, tylko zdecydują się kontynuować pracę, będą zwolnieni od podatku dochodowego. Dzięki temu ich kapitał w momencie przejścia na emeryturę będzie wyższy, bo cały czas będą odprowadzali składki.

• Placówki łączące pokolenia

Proponowane jest także tworzenie placówek, które będą łączyć dzienne domy opieki z przedszkolami. Dzięki nim dzieci będą rozwijały kompetencje emocjonalne i społeczne, a seniorzy będą mieli możliwość zaangażowania się w wychowanie najmłodszego pokolenia.

Świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów

Osoby z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunowie to liczna grupa, która wymaga zindywidualizowanego i mądrego wsparcia. Przykładem jest tu przyjęta już Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami na lata 2021-2030. – Ale to nie koniec – zapowiada minister Maląg.

W założeniach Polskiego Ładu znalazła się zapowiedź dotycząca świadczeń pielęgnacyjnych dla sprawujących opiekę nad osobami niepełnosprawnymi. Świadczenie to ma być zrównane niezależnie od momentu powstania niepełnosprawności. Obecnie świadczenie pielęgnacyjne przysługuje jedynie opiekunom osób, których niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 18. roku życia (lub 25. roku życia, jeśli się uczy). Opiekunowie dorosłych osób niepełnosprawnych otrzymują natomiast znacznie niższy zasiłek opiekuńczy, który przysługuje im po spełnieniu kryterium dochodowego.

O nieróżnicowanie tych form pomocy środowiska osób z niepełnosprawnościami apelują od lat. W 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że uzależnienie świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekuna dorosłej osoby niepełnosprawnej od wieku, w którym powstała ta niepełnosprawność, jest niezgodne z Konstytucją.